KVLV in keramiekatelier Tangor

De Tweede Wereldoorlog - deel 16

118 Ruelens Hubert (°1892) (Bère va Piëke)

119 Coeckelberghs Kamiel (°1892) (Kamiel van de Daël)

120 De Greef Eugeen (°1890) (Swouj van de Moeppe) (geschrapt)

121 Vanbrusselen Jan Baptist (°1896) (de Zure)

122 Vanderseypen Jules (°1909) (de Keupper)

123 Harlophe Louis (°1903) (de Faai)

124 Harlophe Frans (°1923) (Frans van den Boeën) (geschrapt)

125 Pelgrims Felix (°1901) (de Mens van den Baa)

126 Pelgrims Frans (°1922) (de Frits) (geschrapt)

127 Letellier Gustaaf (°1912) (Witte Staf)

128 Vermeulen Leon (°1900) (Leon van Aëngke Sik)

129 Buekenhout Guillaume (°1914) (Jom va Stin)

130 Verstraeten Jules (°1892) (Zjuul Verstrote)

131 Devan Louis (°1900) (Lewie Devan, Lewie va Rauzelieke)

132 Van Ermen Frans (°1897) (Franje Van Erme) (geschrapt)

133 Sterckx Simon (°1895) (Siemon Voenk, den Avvekoot)

134 Sterckx Frans (°1919) (Frans van den Avvekoot)

135 Verstraeten Jan (°1889) (Jan Verstrote)

136 Gauthier Karel (°1890) (Sjakke Kaësj)

137 De Greef Louis (°1920) (Wie Boek, de Wietre va Noenkel)

138 De Greef Frans (°1921) (Peiter va Noenkel)

139 De Greef Victor (°1900) (Torre Paal)

140 Vanderveken Ferdinand (°1905) (Nanje va Kevaune)

141 Bollu Ferdinand (°1904) (Bolluu)

142 Bollu Marcel (°1924) (Marcel Bolluu)

143 Sterckx Jules (°1909) (den Tip)

144 Berthels Constant (°1908) (Stakke de Scheper)

145 Vanden Eynde Engelbert (°1900) (de Prins, overleden in 1943) (geschrapt)

146 Darche Alfred (°1888) (Pestoeër van den Dars)

147 Vanderstappen Henri (°1903) (Rik Schoen)

148 Vanderstappen Constant (°1907) (Stakke Schoen)

149 Vanderstappen Jozef (°1901) (Teppe Schoen)

150 Vandenplas August (°1901) (Plaske)

151 Vandenplas Frans (°1924) (Neike Plas) (geschrapt)

152 Rongé Jan (°1913) (Jan va Piër)

153 Wauters Constant (°1909) (Staa va Piër)

154 Bruffaerts Louis (°1892) (de Witten Boer)

155 Bruffaerts Charly (°1922) (Sjarli van de Witten Boer) (geschrapt)

156 Vanderwegen Frans (°1906) (Cis van de Koe)

157 Vanderwegen Vital (°1905) (Talle va Zjefke Neef)

158 Vandenplas Victor (°1892) (Torreke Pin)

159 Pelgrims Prosper (°1906) (de Mos van den Baa)

160 Creffier Louis (°1884) (de Wietre van Del)

161 Creffier Frans (°1923) (Frans van de Wietre)

162 Winnepenninckx Louis (°1906) (Boeënke)

163 Letellier Leon (°1886) (Leon Cammoos)

164 Letellier Jules (°1918) (Zjuul va Leon, de Joiën)

165 Letellier August (°1923) (Jukke va Fiene) (geschrapt)

166 Letellier Jozef (°1890) (Zjef Cammoos)

167 Van Neck Jozef (°1912) (Zjef ve Nek)

168 Van Neck Karel (°1914) (Sjarel ve Nek)

169 Schoolmeesters Alfons (°1901) (Fons va Ciske)

170 Goossens Victor (°1904) (Fik va Mie Taune, de Vele va Noikkes)

171 Goossens Maurice (°1925) (Meuris va Mie Taune)

172 Monival Henri (°1890) (den Bekker va Tonnekes)

173 Monival Karel (°1924) (Sjarel van den Bekker) (geschrapt)

174 Devan Désiré (°1901) (de Pachter van de Priezer)

175 Kriegels Alfred (°1894) (Kezaën)

176 Vanden Eynde Theofiel (°1891) (de Witte Virs, Bompa)

177 Vanderwegen Jules (°1916) (Zjuul van de Koe)

178 Beersaerts Adolf (°1896) (Nolleke Kwint)

179 Vanden Eynde Guillaume (°1897) (Lammeke va Virs, de Zoiër)

180 Vleminckx Jozef (°1899) (den Teppe van den Bettel)

181 Creffier Antonius (°1919) (Taune va Trien den Ruis) (geschrapt)

182 Coopmans Alfons (°1904) (de Poeës)

183 Van Pee Louis (°1895) (Roikke va Pei)

184 Vleminckx Theofiel (°1905) (Fille van den Bettel)

185 Vleminckx Frans (°1910) (de Jas van den Bettel)

186 Vanderlinden Jozef (°1894) (den Teppe va Rikske, de Stole)

187 Vranckx Marcel (°1923) (de Kirre) (geschrapt)

188 Vranckx Jozef (°1923) (Zjefke Vraët (junior)) (geschrapt)

189 Bruggemans Louis (°1911) (Wie Mère) (geschrapt)

190 Philips Victor (°1893) (Torre Pet)

191 Van Neck Frans (°1908) (Swouj ve Nek)

192 Dottermans Antoine (°1901) (den Twaën)

193 Dewit Jan (°1908) (Jan Vis)

194 Dekelver Jan (°1916) (Janneke Dekelver)

195 Lava Frans (°1911) (Franje Lava) (geschrapt)

196 Kriegels Karel (°1920) (Sjarel va Mein)

197 Rongé Jozef (°1920) (Zjefke Boet) (geschrapt)

198 Dewaele René (°1918) (de Koitre) (geschrapt)

199 Devan Jules (°1910) (Zjuul va Rauzelieke)

200 Vandermueren Ferdinand (°1892) (de Garde)

201 Van Hemelrijck Frans (°1912) (Franske van Eimelraëk)

202 Beersaerts Jozef (°1905) (Zjef van de Kwint) (geschrapt)

203 Van Geel Emiel (°1907) (Kamiel va Geel)

204 Mees Frans (°1919) (Mieëske)

205 Bruggemans Frans (°1903) (Franje Mère)

206 Schoolmeesters Felix (°1915) (Zjef va Ciske)

207 Rentmeesters Jules (°1888) (de Gaat)

(wordt vervolgd)

Gebed van de week: Breek in

God,

Gij komt altijd opnieuw tot ons.

In zoveel verschillende mensen

toont Gij ons uw goedheid.

In mensen met aandacht,

in rustbrengers die wijsheid uitstralen,

in durvers tegen beter weten in,

in volhouders die trouw blijven aan hun engagement,

in oude en nieuwe profeten,

in heiligen van gisteren en van vandaag,

in Jezus die ons ook vandaag aanspreekt,

in de Geest die ook nu onder ons leeft.

Breek in, in ons

en in onze omgeving.

Of zend een zachte bries

die bode is voor uw Aanwezigheid.

Wees onder ons,

Vader,

Zoon

en Heilige Geest.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 15

27 Ruelens Karel (°1893) (Sjarel Buuk)

28 Ruelens Jules (°1922) (Zjuul van den Buuk) (geschrapt)

29 Ruelens Frans (°1924) (Frans van den Buuk)

30 Debontridder Isidoor (°1903) (Door va Bontes)

31 Sterckx Frans (°1888) (Franje Voenk)

32 De Greef Arthur (°1916) (Tuëre va Merie Kaësj (Gautier), een kozijn van Wiske, René en Bertha Titte) (geschrapt)

33 Jorge Frans (°1898) (de Witte Jei)

34 Jorge René (°1922) (Renei van de Witte Jei) (geschrapt)

35 De Greef René (°1921) (Renei Titte)

36 De Greef Frederik (°1902) (Rik va Cis)

37 Vlasselaer Jules (°1893) (de Paai)

38 Vlasselaer Frans (°1896) (Polle va Fin de Smed) (geschrapt)

39 Verstappen Jozef (°1908) (Zjef van den Boos)

40 Lemmens Henri (°1892) (Tist va Lemmes)

41 Vandermueren Jan Baptist (°1896) (de Steet)

42 Letellier Jules (°1915) (Zjuul van den Bels)

43 Letellier Theofiel (°1924) (Fille van den Bels) (geschrapt)

44 De Greef Engelbert (°1902) (den Tie)

45 Vandenplas Edmond (°1904) (Moke Kreulle)

46 Dewit Albert (°1917) (de Kuining)

47 Darche Marcel (°1911) (Stèke)

48 Meulemans Vital (°1907) (Talle Perkoe)

49 Janssens Alfons (°1887) (pastoor) (geschrapt)

50 Smets Jozef (°1905) (Zjef Sjein)

51 Vermeulen Jules (°1908) (de Vroei)

52 Vermeulen René (°1913) (de Beus) (geschrapt)

53 Meulemans Jules (°1889) (Zjuul va Dolf)

54 Meulemans Adolf (°1922) (Dolf va Zjuul va Dolf) (geschrapt)

55 Van Kildonck Louis (°1891) (Lewie va Jukke)

56 Van Geel Herman (°1897) (Make va Geel)

57 Poeckens Alfred (°1911) (Fred Poekkes, broer van Spère Poekkes)

58 Lemmens Frans (°1901) (Foinje va Lemmes)

59 De Greef Joseph (°1893) (Zjef van den Ingel, gemeentesecretaris) (geschrapt)

60 De Greef Albert (°1900) (Bère van den Ingel)

61 Vrijdags Arthur (°1907) (Tuëre va Woikkes)

62 Vrijdags Victor (°1896) (Torre va Woikkes)

63 De Greef André (°1891) (Reike va Victoor)

64 De Greef Frans (°1901) (Susse va Victoor)

65 Sterckx Edmond (°1906) (Mikke Voenk)

66 De Keyzer Alfons (°1923) (Meuris de Kaëzer, overleden in 1943) (geschrapt)

67 Mommaerts Louis (°1892) (de Pachter va Coeckelberghs)

68 Mommaerts Julius (°1924) (Zjuul van de Pachter)

69 Goovaerts René (°1916) (Renei van de Witte)

70 De Greef Emiel (°1897) (Mille van den Ingel)

71 De Greef Jozef (°1922) (den Teppe va Mieke Fander) (geschrapt)

72 Vandermueren Jozef (°1894) (Zjef va Fander)

73 Vandermueren Frans (°1922) (Frans va Zjef va Fander)

74 Goovaerts Frans (°1899) (Frans va Staa)

75 Goovaerts Herman (°1903) (Armand va Staa)

76 Vancaudenberg Jan (°1908) (Jan ve Kaa)

77 Michiels Jozef (°1912) (Zjef van den Ronne)

78 Bruggemans Jozef (°1908) (Teppe Toïng) (geschrapt)

79 Bruggemans Frans (°1886) (den Toïng)

80 Bruggemans René (°1915) (Renei Toïng, later de champetter)

81 Bruggemans Theofiel (°1910) (Fille Spek)

82 Deboet Gustaaf (°1909) (Stafke van den Boette)

83 Deboet Frans (°1920) (Swouj van den Boette)

84 Decoster Jan (°1897) (Jan va Driskes)

85 Decoster Jozef (°1900) (Zjefke va Driskes)

86 Vander Elst Louis (°1898) (Wieke Bels) (geschrapt)

87 Vander Elst Constant (°1906) (Stakke Bels)

88 Ruelens Jules (°1894) (Zjuul va Piëke)

89 Vranckx Gilbert (°1909) (gewettigde zoon van Nanje Vranckx, die een zoon was van schepen

Susse Vranckx)

90 Vermeulen Jules (°1911) (Zjuul va Luppe)

91 Vranckx Emiel (°1894) (Mille va Koëpes)

92 Verstraeten Henri (°1906) (Rik Verstrote)

93 Buekenhout Georges (°1900) (Zjorsj va Reike ) (geschrapt)

94 Vancaudenberg Frans (°1905) (Frans ve Kaa)

95 Maginelle Jozef (°1917) (de Keuster)

96 Vranckx Louis (°1908) (zoon van Tiske va Koëpes, overleden in 1945)

97 Van Geel Leon (°1893) (Leon va Soeë)

98 Van Geel Jules (°1924) (Zjuul va Leon) (geschrapt)

99 Bruggemans Jules (°1885) (Zjulleke Mère)

100 Bruggemans Camiel (°1914) (Mikke Mère)

101 Berthels Maurice (°1922) (Noenkel Schoins)

102 Van Neck Jan Baptist (°1907) (Tist ve Nek)

103 Van Kildonck Clement (°1898) (Clemènt va Jukke)

104 Van Kildonck Frans (°1900) (Franje va Jukke)

105 Vancampenhout Armand (°1902) (Make Sjeis)

106 Poeckens Prosper (°1902) (Spère Poekkes)

107 Dewit Eugeen (°1891) (Zjèën van de Groeëte)

108 Neckebrouck Maurice (°1908) (burgemeester) (geschrapt)

109 Crabbé Louis (°1903) (Lewie Crabbei)

110 Bruggemans Jozef (°1916) (Zjef Mère)

111 Michiels Constant (°1883) (Staa den Ronne)

112 Michiels Georges (°1916) (Zjorsj van den Ronne)

113 Michiels Camiel (°1920) (Mikke van den Ronne)

114 Lava Jules (°1904) (Smekke)

115 Vanderstappen Guillaume (°1910) (Willem)

116 Van Geel Jozef (°1898) (Lange Zjef)

117 Van Geel Louis (°1924) (Lewie va Lange Zjef)

(wordt vervolgd)

Gebed van de week: Dienstknecht

God,

Gij hebt ons Jezus geschonken,

uw Levend Woord.

Zijn leven

geeft ons zicht

op uw oneindige Liefde.

Schenk ons ook uw Geest.

Doop ons telkens opnieuw.

Dan blijven wij met U

en met uw Zoon

verbonden.

Geef ons de moed

om recht te doen

aan wie gekwetst is

of wegkwijnt.

Dan leren wij verstaan

hoe goed het is,

hoe deugd het doet

in uw dienst te staan.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 14

Kerkklokken

Op 7.8.1941 bevestigt de secretaris-generaal van het Ministerie van Justitie aan de gouverneur, en deze aan de gemeentebesturen op 19.8.1941, dat met instemming van de secretaris-generaal van het Ministerie van Economische Zaken de voorwerpen van de eredienst, onder meer de kerkklokken, niet onder toepassing vallen van het recuperatiebesluit van 15.7.1941 betreffende non-ferrometalen (de klokken zijn voorlopig veilig). Maar de Duitsers hadden brons nodig voor hun wapenindustrie en op hun bevel werd de grootste van de twee Korbeekse klokken uit de toren gehaald en weggevoerd op 30.9.1943.

Het Verzet

Uit een brief van de Militaire Bevelhebber in België en Noord-Frankrijk van 23.7.1942 blijkt dat het Verzet ook wortel heeft geschoten in de rangen van de Rijkswacht en de Gemeentepolitie:

“Het aantal gevallen waarin leden van de Belgische Rijkswacht en Gemeentepolitie daders of mededaders van politieke misdrijven en van tegen de bezettende overheid gerichte handelingen, bleken te zijn, heeft een aanzienlijke omvang aangenomen. Hierdoor is het noodzakelijk gebleken leden van de Rijkswacht en de Politie als gijzelaars in hechtenis te nemen die in voorkomend geval zelfs met hun leven zouden instaan voor de vijandige daden tegen de bezettende overheid.”

Gijzelaars nemen betekent dat de Duitsers willekeurige leden van Rijkswacht en Politie in hechtenis namen voor de gepleegde verzetsdaden.

Verdelging van mussen

Het besluit betreffende de verdelging van mussen verscheen in het Staatsblad van 21.5.1943. Een nota van de gouverneur van 27.5.1943 in dit verband zegt:

“Het is van belang dat de personen die zich bezig houden met het vangen van of met de handel in vogels kennis dragen van de bepalingen van dit besluit, die in het belang van de landbouw werden genomen.”

Vergoeding van de burgemeesters

Op 25.1.1944 stuurt het Provinciebestuur een brief aan de burgemeesters met een Tabel met de jaarwedden van burgemeesters overeenstemmend met een dagelijkse prestatie van acht uren plus verhoging ten voordele van burgemeesters die geen andere inkomsten genieten.

De jaarwedde schommelt tussen 12.000 fr (voor gemeenten met 1.000 inwoners en minder) en 55.000 fr (voor gemeenten met 50.001 tot 75.000 inwoners).

De kinderbijslag bedraagt: 1^e kind: 60 fr

2^e kind: 100 fr

3^e kind: 160 fr

4^e kind: 230 fr

Ieder volgend kind: 300 fr

Boerenwacht

Een besluit van 24 juni 1941 voorzag in de oprichting van een Boerenwacht als maatregel ter bescherming van de beplantingen. De Boerenwacht moest bestaan uit 1 man per 10 ha. Alle mannen van 20 jaar – later op 18 gebracht - tot 60 jaar waren verplicht dienst te doen in de Boerenwacht. Hun overste in Korbeek-Dijle was Jozef Vermeulen. Controleurs van de Boerenwacht waren: veldwachter Ferdinand Vandermueren en schepen Kamiel D’Hondt. De Boerenwacht stond onder het gezag van de burgemeester wat betreft haar politionele opdracht.

In juli 1942 schreef de Algemene Overste van de Boerenwacht aan de burgemeesters dat het naoogsten, zanten of arenlezen enkel mocht gebeuren door ingezetenen der gemeente die hiertoe over een officiële machtiging moesten beschikken, en dat de Rijkswachtbrigade en de arrondissementsoversten van de Boerenwacht dadelijk moesten gewaarschuwd worden wanneer georganiseerde groepen het er zouden op wagen op het grondgebied van de gemeente de getroffen regelingen in de war te sturen.

De lijst van mannen die in aanmerking kwamen voor de Boerenwacht in Korbeek-Dijle omvatte 207 namen, grotendeels gerangschikt volgens hun woonst, per straatzijde:

1 Haesendonck Felix (°1889) (Fei Toik) (geschrapt)

2 Haesendonck Willem (°1904) (Jom Toik)

3 Darche Dominique (°1898) (den Deumme)

4 Fagot Emiel (°1900) (Mille va Fred va Paëkke) (geschrapt)

5 Fagot Jules (°1889) (de Parre)

6 Fagot Albert (°1921) (Bère van de Parre) (geschrapt

7 D’Hondt Kamiel (°1900) (Kamiel va Schraënke)

8 D’Hondt Frans (°1901) (de Smed)

9 Devijver Marcel (°1910) (de Vaëver) (geschrapt)

10 Mommaerts Omer (°1914) (den Oomer, de kantenier)

11 D’Hondt Isidoor (°1903) (Dorre va Schraënke)

12 Zwarts Hector (°1905) (Torre Jut)

13 Beyens Frans (°1892) (Baaies x Jet van de Stikker)

14 Beyens Louis (°1920) (Lewie van de Stikker) (geschrapt)

15 Beyens Maurits (°1922) (Meuris van de Stikker)

16 Collin Marcel (°1914) (Collin)

17 Berthels Frans (°1907) (Frans va Mille Bettel)

18 Hoebrechts Gustaaf (°1899) (onderwijzer)

19 Vandezande Henri (°1900) (Rik va Jan va Rikske)

20 De Greef Frederik (°1898) (Frei va Victoor)

21 De Greef Frans (°1920) (Frans va Frei va Victoor)

22 Dereymaeker Louis (°1898) (Karton)

23 Vermeulen Jozef (°1899) (Zjef Boer) (geschrapt)

24 Vandezande Alfons (°1902) (Fonske de Spaver)

25 Verstraeten Joseph (°1908) (Zjef Verstrote) (geschrapt)

26 Verstaeten Louis (°1919) (Lewie Verstrote) (geschrapt)

(wordt vervolgd)

Cyriel Letellier

Gelezen In Tertio Van 26 November 2014

Op 18 november 2014 hief het Vaticaan het verbod op voor oosters-katholieke priesters om gehuwd te zijn, in het bijzonder in de Verenigde Staten, Canada en Australië. Sinds 1929-1930 was het voor priesters in dergelijke landen, waar oosters-katholieken slechts een minderheid vormen, niet meer mogelijk gehuwd te zijn ook al behoorden zij tot de oosters-katholieke ritus. (Geert De Kerpel)

Chiro KaDee viert Christus Koning

Op zondag 23 november 2014, in de kerk van Korbeek-Dijle, was Chiro KaDee van groot tot klein aanwezig in de woord- en communiedienst voorgegaan door Gard, zelf oud-chiroleider, en ondersteund door het koor Sint-Stevensgilde. Een viering die ons hoopvol stemt!

De leiding legt haar jaarlijkse eed van trouw af

Gebed van de week - Redden wat verloren was

Jezus,

U was een en al aandacht

voor wie verloren was:

de melaatse,

de blinde en de lamme,

de goede moordenaar,

de belastingafperser,

de arme weduwe,

de vrouw die vreemd ging,

ja, zelfs voor wie bij de mensen dood leek.

Al deze mensen hebben in U geloofd

en zo werden ze gered.

Vandaag spoort Gij ons aan

U op deze weg te volgen

en ons te laten raken

door de verlorenen van deze tijd

en hen nabij te zijn:

de zieke,

de druggebruiker,

de alleenstaande,

de vluchteling,

de eenzame,

de aids-patiënt,

de gescheiden man of vrouw,

de homo of lesbienne,

de gevangene,

ja, al die mensen die verlangend uitzien

naar erkenning, naar wat vrede,

naar leven in overvloed.

Inspireer ons, Heer,

om niemand van hen af te schrijven,

om niemand te veroordelen.

Zorg dat zij in ons kunnen geloven.

Geef ons de moed

-als het even kan-

ons leven aan iemand van hen te binden

in trouwe vriendschap.

Dan zijn wij uw leerlingen

waarvan de wereld zegt:

‘Zie, hoe zij elkaar liefhebben.’

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 13

Aardappelleveringen

Uit een brief van de gouverneur van 18.10.1940 aan de burgemeester in verband met het opeisingsbevel van aardappelen volgend citaat:

“De voortbrengers dienen te worden aangezet met offervaardigheid en eerlijkheid mede te werken aan ‘s lands bevoorrading. Van hunnen kant hebben de gemeentebesturen voor plicht met de hoogere overheid samen te ijveren, in de plaats van ongewettigde belangen der voortbrengers, ikzuchtige neigingen van een zeker gedeelte der bevolking of een misdadige woekerhandel te verdedigen of te bevorderen. Tegenover degenen die aan hun plicht zouden te kort komen, zal ik niet aarzelen de toepassing van tuchtstraffen uit te lokken.”

In een omzendbrief van 9.1.1941 in verband met de opeising van aardappelen staat vermeld: Luidens de van kracht zijnde besluiten bedraagt de prijs van de opgeëiste aardappelen per 100 kg 13 fr minder dan de normale aankoopprijs. Het verschil van 13 fr per 100 kg moet gestort worden aan een speciaal

Compensatiefonds van de Aardappelcentrale door de aangestelde expediteurs belast met het weghalen der opgeëiste waar.

Een brief van de provinciegouverneur van 17.1.1941 beveelt:

“De aardappelproducenten moeten ten laatste op 22 januari elke hoeveelheid knollen leveren die zij nog zouden bezitten boven het quantum voorzien in het besluit van 20.11.1940 gewijzigd door dat van 11.1.1941:

1) 750 gr. per persoon en per dag voor de voeding van hun gezin tot 14 juni 1941

2) 2.000 kg per ha voor hun beplantingen.”

Met een nota van 3.3.1941 worden de leden van het “Werk van den Akker”, die op kleine perceeltjes aardappelen en andere groenten verbouwen, eveneens aan aangifte-, productie- en vervoersregels onderworpen.

Een brief van 17.5.1941 aan de burgemeester luidt als volgt:

“Verleden jaar bleef, ter oorzake van het plotse verschijnen van de aardappelplaag en de aanwezigheid van de coloradokever, de aardappeloogst beneden alle verwachting. Het past dan ook, van nu af aan, maatregelen te treffen opdat de komende oogst zoude gevrijwaard blijven van deze vijanden.”

De omzendbrief aan de Gemeentediensten voor ravitaillering en rantsoenering van juli 1942 betreft de bevoorrading in aardappelen voor het tijdperk november 1942 tot juni 1943 ten gunste van zekere categorieën verbruikers (kroostrijke gezinnen, gezinnen van groot-invaliden, gezinnen waarvan de steun krijgsgevangen of gesneuveld is of wiens dood aan oorlogsomstandigheden te wijten is).

Na de bevrijding gingen de onderrichtingen over de bevoorrading in aardappelen verder in de lijn van de oorlogsonderrichtingen. Op 24.10.1944 werd er zelfs met internering gedreigd van al diegenen die de openbare orde verstoren door de levering van onmisbare verbruiksproducten systematisch en vastberaden te weigeren.

Kleinhandelaars

Lijst van kleinhandelaars welke, in uitvoering van het Besluit op de boterverdeling, voor de verkoop van boter in Korbeek-Dijle werden aangenomen: D’Hondt Frans, Nijvelsebaan 12

Verstraeten Henri, Kerkstraat 17.

In een brief van juni 1941 wordt aan de Gemeentelijke Dienst der Bevoorrading medegedeeld dat de kleinhandelaar belast met de verdeling van chocolade aan de schoolgaande kinderen is: Vrijdags Victor.

Vals rondschrijven

Een brief van 2.8.1941 aan de burgemeester maakt gewag van een vals rondschrijven van 28.7.1941 zogezegd van de Hoofdgroepering “VEE, VLEESCH en BIJPRODUCTEN” zeggend o.a. dat er een voorraad vleesconserven uit Duitsland bekomen werd en bijgevolg het te leveren contingent aanzienlijk kleiner zal worden, “zodat de opofferingen onzer veefokkers zullen verminderen. Gelieve nota te nemen dat uw gemeente voor de eerstvolgende twee weken van levering vrijgesteld is.”

Omtrent dit rondschrijven werd een onderzoek ingesteld door het Parket.

Er waren ook de diensten “Hoofdgroepering AARDAPPELEN” en “Hoofdgroepering GRAANGEWASSEN EN VEEVOEDERS”

Bloem

Een brief van 7.2.1942 aan de burgemeester zegt dat leveringen van bloem door de industriële bloemmolens aan de bakkers van onze gemeente in de nabije toekomst met vertraging kunnen geschieden omdat de leveringen van broodgranen van de gemeente niet overeenstemmen met de bepalingen voorzien bij besluit van 20.6.1941. De leveringen van de gemeente hadden op einde december j.l. de 70 % van de totale te leveren hoeveelheid niet bereikt.

(wordt vervolgd)

Cyriel Letellier

Gebed Van De Week - Ecclesia

Heer,

wij willen uw kerk zijn,

uw gemeente,

plaatselijke gemeenschap van mensen

die geloven dat Gij de Messias zijt,

de Gezalfde, de Redder.

In alles wat wij doen

zijt Gij aanwezig,

leidraad,

inspiratie,

weegschaal,

stootpaal.

Geef ons het vertrouwen

van Petrus en Paulus

en zovelen die ons zijn voorgegaan.

Dan kunnen wij het aan,

samen,

in kleine dingen

iets realiseren,

iets gewaar worden

van de hemel op aarde.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

Koninklijke Harmonie Sint-Cecilia 2014

Op zondag 9 november 2014 vierde de Koninklijke Harmonie van Korbeek-Dijle het feest van Sint-Cecilia met een zeer gesmaakte uitvoering van feestelijke muziek, in de kerk, tijdens de woord- en communiedienst van 10 u. Daarna was er een feestmaaltijd in Ter Dijle.

Gebed van de week - Eén van hart en ziel

Breng ons samen, Heer,

zoals uw eerste leerlingen.

Scherp onze aandacht

voor al onze broeders en zusters

en steun onze zorg voor elkaar.

Leer ons

om onze bezittingen

geen eigendom te noemen.

Bemoedig ons

om ons hebben en houden

ter beschikking te stellen

van de hele gemeenschap,

dichtbij en veraf.

Door te geven,

ontvangen we.

Uw schepping,

uw gave,

een rijkdom,

niet te overzien.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 12

Bevoorrading en rantsoenering beheerd door het Ministerie van Landbouw en Voedselvoorziening

Traditioneel is België een graaninvoerend land om in zijn voedingsbehoeften te voorzien. Dat bracht onze gezagsdragers ertoe, met een oorlogsdreiging in het vooruitzicht, dus tijdens de mobilisatie, reeds schikkingen voor de bevoorrading te treffen en een rantsoenering met gebruik van zegeltjes op te starten.

Er kwam de besluitwet van 27.10.1939 betreffende de bevoorrading van het land, een besluitwet van 1.3.1940 waarbij bepaald wordt wanneer en hoe de niet uitgereikte zegelbladen en delen ervan moeten teruggestuurd worden naar het Centraal Bestuur en een besluit van 10.5.1940 betreffende de overdracht van bevoegdheid in oorlogstijd. De productie van en de handel in voedingswaren werden strikt gereglementeerd.

Brief van de secretaris-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid van 30.7.1941 aan de provinciegouverneurs, doorgestuurd met begeleidende brief van 7.8.1941 aan de burgemeesters:

Na wat stroop te hebben gestreken aan de buik van de gouverneurs, de arrondissementscommissarissen en de burgemeesters in het algemeen, inzake bevoorrading en rantsoenering, haalt Romsée uit in niet mis te verstane bewoordingen:

”De ondervinding van meer dan een jaar heeft inderdaad geleerd dat een gemeente waard is wat haar burgemeester waard is.”

“Het besluit ligt dan ook voor de hand: wanneer in een gemeente de ravitailleringsdiensten, de leveringen van graan, melk of vleesch te wenschen overlaten, wanneer de producenten aan hun plicht te kort komen, dan gebeurt zulks omdat de burgemeester zijn plicht niet begrijpt, of althans omdat hem krachtdadigheid ontbreekt en hij een onduldbare zorgeloosheid aan de dag legt.”

“Wanneer een maatregel getroffen wordt, moet de burgemeester hem doen uitvoeren. Hij beveelt. Stuit hij op verzet, dan moet hij dadelijk ingrijpen. Doet hij zulks niet dan verwaarloost hij zijn taak en moet hij vervangen worden. Hij liet immers blijken dat hij niet de vereischte hoedanigheden bezit om zijn ambt nog verder uit te oefenen.”

”Op het oogenblik waarop de rationeele benuttiging van den nieuwen oogst van allen een gezamenlijke krachtsinspanning eischt, aanzie ik het als een ambtsplicht U ervan te verwittigen dat mijn Departement voortaan de provinciale en gemeentelijke overheden verantwoordelijk zal stellen – behoudens tegenbewijs – voor de gebrekkige uitvoering van voorschriften die verband houden met de voedselvoorziening van het Land.”

“De aldus in gebreke bevonden overheidspersonen zullen onverwijld vervangen worden.”

Hieruit blijkt reeds de onderliggende politieke druk van het collaborerende VNV (Vlaams Nationaal Verbond) om hun mannetjes op belangrijke machtsposten te droppen.

Op 10.4.1943 stuurt de gouverneur een nota aan de burgemeester van Korbeek-Dijle:

Besluit van de secretarissen-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid en van het Ministerie van Financiën d.d. 17.2.1943 waarbij het bedrag der toelage verleend aan uw gemeente ten titel van tussenkomst in de uitgaven veroorzaakt door de werkzaamheden van de ravitailleringsdiensten tijdens het eerste halfjaar 1942 op 5.565 fr vastgesteld werd.

Op 11.11.1943 stuurt het Ministerie van Landbouw en Voedselvoorziening een brief aan de Gemeentedienst voor Ravitaillering en Rantsoenering:

“Een verdeeling van bruto 1 kg groenteconserven (erwten, bonen, erwtjes en wortelen, selder, tomaten en soepen) zal in de loop van December a.s. ten voordele van al de verbruikers worden ingericht, door tussenkomst van de kleinhandelaars-verdelers van suiker overeenkomstig het getal der bij hem werkelijk ingeschreven verbruikers. De verkoop zal geschieden zonder aflevering van zegels.”

Graanleveringen

Op 14.8.1940 krijgt de burgemeester van de Rijkslandbouwkundige van het Ministerie van Landbouw mededeling van de voor 1940 aangenomen cijfers der forfaitaire opbrengst per hectare voor onze gemeente:

-tarwe: 1.800 kg

-rogge: 1.700 kg

-haver: 2.000 kg

-gerst: 1.800 kg

Dat waren toen zeker niet de maximaal haalbare opbrengsten. Nu, in de jaren 2010, liggen de opbrengsten voor tarwe en gerst tot 6 maal hoger.

Op 20.9.1940 krijgt de burgemeester een opeisingsbevel: Van de forfaitaire opbrengst o.m. van tarwe en rogge van de oogst van 1940 moet onmiddellijk en ten laatste vóór 1 oktober 1940 een derde van de tarwe- en roggeoogst uwer gemeente ter beschikking van de maalderij worden gesteld (via een erkende graanmakelaar).

Op 23.9.1940 ontvangt de burgemeester een schrijven zeggend: Van de oogst van 1940 mag 185 kg zaaizaad per ha bezaaide oppervlakte aangerekend worden voor de bezaaiing van de oogst 1940-41.

Op 2.10.1940 moet aan de arrondissementscommissaris de lijst overgemaakt worden van de landbouwers die aan hun verplichtingen te kort zijn gekomen. De burgemeester, de secretaris en de veldwachter moeten die lijst ondertekenen en worden solidair verantwoordelijk verklaard voor de goede uitvoering van onderhavig bevel.

Met het oog op graanleveringen moest er een schatting van de graanoogst van 1941 plaats hebben, en dat gebeurde perceel per perceel.

Vermoedelijk wegens een tekort aan graanleveringen werd ook Victor De Greef (Torre Paal) opgesloten. Op 30.1.1942 kreeg hij een individueel leveringsbevel: te leveren van de oogst van 1941: 1.363 kg tarwe en 1.163 kg rogge:

In de bevrijdingsstoet na de oorlog was er een praal-gevangeniswagen met als opschrift: “Maak niet te veel kabaal, zei Torre Paal, want als dat nog lang blijft duren, dan zitten we hier allemaal.”

Waarschijnlijk heeft hij aan dat bevel niet kunnen voldoen.

Op 27.11.1940 krijgt de burgemeester volgend BEVEL TOT LEVERING:

1° Moeten geleverd, of verantwoord zijn door machtigingen tot malen, sedert begin september tot 31 december 1940: 82.115 kg tarwe

78.703 kg rogge

2° Moeten geleverd, of verantwoord zijn door machtigingen tot malen, sedert begin september 1940 tot 31 januari 1941: 123.212 kg tarwe

118.049 kg rogge.

Een brief van 19.2.1941 aan de burgemeester luidt als volgt:

“Bij het nazien van de uitslagen van de telling van 1 januari 1941 is gebleken dat de winterbezaaiingen van broodgraan over het algemeen ontoereikend zijn. De landbouwer die minder tarwe, rogge of spelt zou gezaaid hebben dan hij verplicht was te doen, overeenkomstig het door hem voorafgenomen zaaigraan (185 kg per ha in 1940-1941 te bezaaien hectaren), moet onmiddellijk aangemaand worden om de ontbrekende oppervlakte met zomertarwe te bezaaien.”

(wordt vervolgd)

Cyriel Letellier

De Tweede Wereldoorlog - deel 11

Vleesleveringen

Met een brief van 10.7.1941 werd de burgemeester, wegens een achterstand in de veeleveringen van 5 stuks vee, ter verantwoording geroepen op de Kreiskommandantur.

Met een brief van 23.9.1941 van de Kreiskommandantur wordt de burgemeester erover ingelicht dat Korbeek-Dijle na afsluiting van de leveringsweek van 14 tot 20.9.1941 2.485 kg vleeslevering in achterstand is. De burgemeester wordt verzocht tegen 30.9.1941 mede te delen welke boeren die tot levering waren opgevorderd, de vrijwillige levering geweigerd hebben en daardoor de oorzaak zijn van de gemelde achterstand.

De leveringsquota lagen zeer hoog en wie niet 100% aan zijn leveringsplicht voldeed werd gestraft. Zo werd Louis Mommaerts (de Pachter va Coeckelberghs) wegens een tekort aan vleesleveringen zelfs opgesloten in de gevangenis van Hoei. Na de oorlog, in de bevrijdingsstoet, was er een praalwagen met als opschrift: “Met de koei komt men in Hoei, zei de Pachter, en ze zetten hem erachter.”

Een leger van controleurs schuimden de boerderijen af op zoek naar clandestien vee, dat terecht zou komen op de zwarte markt. Toen er zo’n controleur bij ons thuis arriveerde had er juist een zeug biggen geworpen en de controleur telde nauwkeurig het aantal biggen, zelfs een klein gebrekkig biggetje, waarop de zeug had getrapt, telde hij mee. Op aandringen van mijn vader, dat het beestje niet levensvatbaar was, liet hij het dan toch maar ongemoeid. Maar het biggetje overleefde en werd clandestien vetgemest. Dat werd voor ons een extra huisslachting waarvoor we geen slachtvergunning moesten gaan vragen.

Hieronder transcriptie van een handgeschreven brief van burgemeester Cappuyns aan de provinciegouverneur.

 

PROVINCIE BRABAND Korbeek-Dijle, den 29 Juli 1941

Arrondissement LEUVEN

______

GEMEENTE

KORBEEK-DIJLE

Mijnheer de Gouverneur,

Voorwerp:

Bijlagen:

Nr. 269 Gevolg aan uw geëerd schrijven van 23 dezer Vec. N. C/17/2 betreffende de

wekelijksche veelevering, heb ik de eer u te melden dat inderdaad op 26.7.l.l. onze gemeente een deficitaire levering van 2 stuks tot last had.

Tot op dien datum echter voldeed onze gemeente aan al haar verplichtingen inzake veelevering (bewijs hierbij) en de waarheid verplicht mij te verklaren dat ik er voorzie dat voortaan ons op die baan allerhande moeilijkheden te wachten staan… Immers het dient geweten dat onze gemeente met een oppervlakte van 400 hectaren en 770 inwoners, wekelijks 3 stuks vee moet leveren, terwijl aanpalende gemeenten met driemaal zooveel oppervlakte en eenmaal zooveel inwoners slechts 2 stuks leveren.

Ten andere dient er nota van gehouden van het feit dat tijdens de gebeurtenissen van mei 1940 onze gemeente met bommen & obussen werd bestookt waarbij 70 stuks vee gedood werden. Vandaar een merkelijke vermindering van den veestapel: vermindering welke thans door jong vee moet worden aangevuld hetwelk niet kan geleverd worden bij gebrek aan voldoende gewicht (250 kgr.)

Dat belet echter niet dat wij besloten zijn tot opeisching over te gaan (deze week werden er reeds 3 opgeëischt) en zullen trachten onzen achterstel in te halen. Maar om dit hatelijk werk tot een goed einde te brengen ware het wenschelijk dat de lokale secretaris van Boerencorporatie ons de noodige elementen verschafte voor wat de samenstelling van den veestapel onzer inwoners aangaat. Dit werd ons tot heden stelselmatig geweigerd, ten einde bewuste opeisching op zoo’n rechtmatige wijze mogelijk te kunnen uitvoeren.

Voor zooveel noodig meld ik u dat ik besloten ben ten huize der veehouders een bezoek te brengen ten einde hun veestapel na te zien en een gedacht te vormen in hoeverre de opeisching kan doorgevoerd worden.

Aanvaard, mijnheer de Gouverneur de verzekering mijner hoogachting.

De Burgemeester

Get. Cappuyns

Aan den Heer Gouverneur

der Provincie Brabant

Brussel

 

Dat er niet gelachen werd met de verantwoordelijkheid van de burgemeester inzake veeleveringen blijkt uit onderstaande brief van 7.8.1941 van de arrondissementscommissaris.

Eieren

Met een schrijven van 6.8.1941 kregen de gemeentebesturen het bevel: “Volgende hoeveelheden eieren zijn te leveren op 21.8.1941:

- Korbeek-Dijle: 200 stuks

- Neerijse: 250 stuks

- Loonbeek: 100 stuks

- Huldenberg: 250 stuks.

De eieren worden door een soldaat afgehaald en zijn vervoerbestendig te verpakken.”

Stro

Ook stro moest geleverd worden. Ik vond drie formulieren “STROO Persoonlijk leveringsbevel” respectievelijk op naam van August Van Kildonck, Frans Van Neck en Emiel Van Geel. Alhoewel ze alle drie opgemaakt waren op 25 oktober 1941 moesten Frans Van Neck en August Van Kildonck maar 600 kg stro leveren per hectare met graangewassen bebouwde oppervlakte, terwijl Emiel Van Geel 900 kg per ha moest leveren! Misschien afhankelijk van de aard van het verbouwde graan?

Wol

Wat de wol betreft gebeurden er voor het jaar 1944 volgende leveringen:

- Frans Jorge: 3,500 kg (van 1 schaap)

- Eugeen De Wit: 4,000 kg (van 1 schaap)

- Herman Van Geel: 2,000 kg (van 1 schaap)

- Wed. Engelbert Vanden Eynde: 5,000 kg (van 2 schapen)

- Theofiel Vanden Eynde: 6,000 kg (van 2 schapen)

De te leveren minimumhoeveelheid was 3 kg per schaap. De wol ging naar de wolwasserij La Vesdre in Verviers.

Gelezen In Tertio Van 5 November 2014

Kardinaal Reinhard Marx laakt plannen om eicellen in te vriezen met het oog op carrièrekansen. De voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie neemt concreet initiatieven van Facebook en Apple in het vizier. Beide technologiegiganten hopen zo meer vrouwelijk talent aan zich te binden. “Dat is evenwel geen blijk van individuele vrijheid, maar onderwerpt het moederschap aan een kille economische logica”, stelt Marx.

 

Kardinaal Mercier verzet zich tegen Duitse bezetter

Uit een tekst van Jan De Volder

Met Kerstmis 1914 publiceerde kardinaal Désiré-Joseph Mercier, aartsbisschop van Mechelen, zijn beruchte herderlijke brief Vaderlandsliefde en standvastige lijdzaamheid, die vooral bekendheid kreeg, ook internationaal, onder de Franse titel Patriotisme et Endurance. Die tekst bracht hem in een rechtstreeks conflict met de Duitse bezetter en maakte van hem de patriotische verzetsheld van bezet België bij uitstek. Ook bij de geallieerden werd Mercier razend populair. Hij gold er als de alternatieve lijn voor de onpartijdigheid van paus Benedictus XV. Na de oorlog maakte Mercier een triomfreis door de Verenigde Staten die overal waar hij kwam tienduizenden op de been bracht. In eigen land verliep de relatie met de Vlaamse Beweging ronduit slecht. De kardinaal bestreed de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en verzette zich tegen de vernederlandsing van het onderwijs in Vlaanderen, in het bijzonder het universitair onderwijs. Hij was overtuigd van de intellectuele superioriteit van het Frans als cultuur- en wetenschapstaal.

De Belgen moesten ook onder de bezetting hun vaderlandsliefde geenszins opgeven, stelde de aartsbisschop. Hij hield de burgers voor hoe ze zich moesten verhouden tot de bezettingsmacht. De bekendste zin van de brief, die de Duitse bezetter wit deed uitslaan van woede: “Deze macht is geen wettig gezag. Bijgevolg zijt gij, in het innige van uw gemoed, noch achting, noch verkleefdheid, noch gehoorzaamheid verschuldigd. Het enige wettige gezag in België, is datgene dat aan onze Koning, aan zijn regering, aan de vertegenwoordigers van het volk toebehoort. Dit alleen is voor ons het gezag. Dit alleen mag aanspraak maken op de genegenheid van ons hart, op onze onderhorigheid.” Het waren scherpe zinnen, zeker wanneer je ze isoleert uit de context.

Luis in de pels

Generaalgouverneur Moritz von Bissing was woest en wilde maatregelen tegen de kardinaal. Hij wilde hem arresteren en eventueel naar Duitsland verbannen, maar Benedictus XV liet in niet mis te verstane termen aan Berlijn verstaan dat een ingrijpen tegen een prins van de kerk zijn prijs zou hebben. Mercier bleef de oorlog door de patriottische snaar bespelen, met de bedoeling de annexatie van België aan Duitsland te verhinderen. Zo bleef hij de luis in de pels van de Duitse bezetter en ook van het Duitse en Oostenrijkse episcopaat, want hij aarzelde niet ook hen aan te spreken over de Duitse wandaden in België. Mercier was ook een kwelduivel van paus Benedictus XV, die streefde naar pacificatie onder de katholieke bisschoppen en een compromisvrede tussen de oorlogvoerende blokken. Mercier daarentegen verwachtte alle heil van de overwinning van de geallieerden.

 

Benedictus XV wijst Mercier terecht

Paus Benedictus maande kardinaal Désiré-Joseph Mercier in januari 1916 tot kalmte en voorzichtigheid aan. Dat verhaalt het boek Kardinaal Verzet. Mercier, de kerk en de oorlog 14-18 van Tertio-redacteur Jan De Volder dat binnenkort verschijnt. Een voorpublicatie.

Op woensdag 26 januari 1916 werd Mercier ten tweede male in audiëntie door de paus ontvangen. Het werd een levendig en geanimeerd gesprek van anderhalf uur. Na enkele kwesties van minder belang, kwamen Benedictus en Mercier terzake: de verhouding met de Duitsers. Ja, beaamde de paus, hij had Merciers verslag van zijn discussie met Oscar von der Lancken, het hoofd van het politieke bestuur van de bezettingsmacht, inmiddels gelezen, “zelfs met een welwillende glimlach”. Weliswaar vond hij enkele uitspraken van Mercier aan de harde kant. Meer had die niet nodig: “Heilige Vader, dat is nodig als men wil begrepen en gerespecteerd worden,” antwoordde hij fel. “De Duitser is despotisch tegenover diegenen die voor hem buigen, maar hij deinst terug voor wie hem weerstand biedt. Ik heb als een gedragsregel aangenomen dat ik me nooit zal verdedigen zonder in de tegenaanval te gaan.” Nooit eerder had de kardinaal zo scherp zijn houding verwoord en verantwoord: de aanval was voor hem de beste verdediging.

Martelaarschap

In het open gesprek maakte de paus ook zijn punt. Hij vond weliswaar dat de Belgische bisschoppen terecht protesteerden wanneer aan hun godsdienst of vaderlandsliefde werd geraakt, maar waarschuwde ook: “Het is niet nodig om te pas en te onpas patriottische verklaringen af te leggen.” Dat was toch een niet mis te verstane terechtwijzing aan het adres van Mercier. De aanmaning tot kalmte en voorzichtigheid was niet alleen een tegemoetkoming aan de belofte aan de Duitsers gedaan, het was ook in het belang van de neutraliteit van de Heilige Stoel, die niet gediend was met een kardinaal die al te veel het conflict opzocht. Niet zonder ironie zei de paus dat de kardinaal ook de “palm van het martelaarschap” riskeerde, waarop Mercier moet hebben geantwoord: “Oh, ik zoek geen enkele palm, maar ik heb geen schrik voor alle kwalen die ik kan ondergaan. Dat is maar een klein persoonlijk ongemak, veel minder in vergelijking met het kwade dat een ontmoedigende stilte voor de katholieken zou betekenen.”

 

”Het mag weer iets meer zijn”

Uit een vraaggesprek van Emmanuel Van Lierde met André Oosterlinck en Didier Pollefeyt

Een nieuwe missietekst (zie verder) zet de katholieke identiteit van de Associatie KU Leuven sterker in de verf. Een werkgroep onder leiding van vice-rector onderwijs Didier Pollefeyt schreef er de voorbije maanden aan. “Hiermee trekken we het idee van de dialoogschool door naar het hoger onderwijs”, verduidelijkt hij. “Het is bovenal een uitnodiging om aan de slag te gaan met het katholieke”, stelt associatievoorzitter André Oosterlinck.

“Religie is en blijft belangrijk in onze wereld. Door het toenemende geweld in naam van God vind ik het zelfs nog crucialer dat onze studenten worden ingewijd in religie, zingeving en levensbeschouwing. Zoniet kunnen ze veel actualiteit niet plaatsen. Iemand die afstudeert en niet weet hoe belangrijk levensbeschouwingen in de wereld zijn, heeft een gemis in zijn leven”, steekt Oosterlinck van wal.

“Mede daarom gaven we, toen ik rector van de KU Leuven was, het plichtvak godsdienst een andere invulling onder de noemer RZL: religie, zingeving en levensbeschouwing. Om de grote lijnen voor dat vak uit te zetten, werd me toen een jonge theoloog aangeraden: Didier Pollefeyt. Toen ik associatievoorzitter werd, heb ik dat vak ook ingevoerd in onze hogescholen zodat ook zij ruimte maken voor de dialoog over de levensbeschouwingen. Nu onze raad van bestuur ervoor opteerde onze missietekst op het gebied van levensbeschouwing wervender en minder defensief te maken was het voor mij logisch opnieuw een beroep te doen op Didier Pollefeyt.”

De vorige missietekst van de Associatie KU Leuven verwees als volgt naar de levensbeschouwelijke identiteit:

“De associatie wil, als een op kwaliteit georiënteerde gemeenschap van onderwijs- en onderzoeksinstellingen en geïnspireerd door het waardenvolle en veelzijdige christelijke gedachtegoed, haar opdracht uitvoeren in dialoog met en in dienst van een open, pluralistische en interculturele samenleving.”

De nieuwe omschrijving van de levensbeschouwelijke identiteit, door een brede werkgroep afgerond op 17 september laatstleden, kreeg zopas de goedkeuring van de raad van bestuur, de algemene vergadering en de Belgische bisschoppen:

“De associatie KU Leuver erkent het christelijke verhaal als het bevoorrechte uitgangspunt en de toetssteen voor humaniteit en zinvolheid en nodigt op grond daarvan de verschillende religies en levensbeschouwingen uit om mee in dialoog te treden. In de dynamiek van de katholieke traditie is de Associatie KU Leuven een veelzijdige, gastvrije en open ruimte waarin recht wordt gedaan aan de waardigheid van elke mens in al zijn of haar dimensies. De Associatie KU Leuven creëert in die context mogelijkheden tot de vorming van personen die vandaag en in de toekomst een deskundige, zorgzame, duurzame en kritische bijdrage kunnen leveren aan het samenleven in verschil en verantwoordelijkheid, met een bijzondere aandacht voor het kwetsbare.”

Tot zover de tekst van Emmanuel Van Lierde.

Gebed van de week: Gebed voor alle mensen

Dank U, Vader,

voor alle mensen om ons heen,

voor zoveel verscheidenheid

en die waaier aan talenten

waarvan wij mogen genieten.

Voor allen bidden wij, Vader,

voor gelovigen en ongelovigen,

zoekers en doeners,

denkers en werkers,

zieken en werklozen,

leiders en volgers,

vervolgden en vervolgers,

vriend en vijand…

Wees hen allen nabij,

toon hen uw goedheid.

Samen bouwen wij aan uw Rijk

waar niemand mag ontbreken.

Dan zal er vrede zijn,

diep in elke mens.

De vrede van de Heer.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 10

Op 27.9.1938 krijgt de burgemeester van Korbeek-Dijle van eerste wachtmeester Marissens, bevelhebber van het kanton der Rijkswacht van Leefdaal, het bericht dat het stellen van het leger op versterkte vredesvoet bevolen is. Hij wordt verzocht onmiddellijk de personen bijeen te verzamelen die aangeduid zijn om de bevelen der soldaten om hun korps te vervoegen, en de opeisingsbevelen der paarden rond te dragen.

In het “Klasseerboek tot de inschrijving der paarden” van 1939 staat mijn vader met twee zware trekpaarden:

- een onechtzwarte inlandse ruin, Prins, 1,62 m groot, geboren in 1935 en in 1939 geschikt verklaard voor het leger

- een bruine inlandse ruin met ster op kop en witte vlek tussen de neusgaten, Duc, 1,63 m groot, geboren in 1935 en in 1939 geschikt verklaard voor het leger.

Mijn vader heeft ze allebei aan het Belgisch leger moeten afstaan.

*

Nog een anekdote in verband met “de zwarte”: Prins, de zwarte ruin, had de onhebbelijke gewoonte de gevoederde haver uit zijn kribbe op de grond te zwiepen. Daarom had mijn vader aan mijn grootvader gevraagd er een beetje op te letten en “de zwarte” tot de orde te roepen als hij weer aan zijn gezwiep zou beginnen. Mijn grootvader (toen ongeveer 87 jaar) zat achteraan in de stal met een stok in zijn hand, gereed om “de zwarte” tot andere gedachten te brengen bij onbetamelijk gedrag.

Het was zover! Mijn grootvader sprong roepend recht en gaf “de zwarte” een tik tegen zijn achterwerk. Maar “de zwarte” reageerde bliksemsnel en gaf mijn grootvader een keiharde trap. De man was volledig buiten strijd. Hij was een hele tijd bewusteloos, maar is gelukkig zonder blijvende schade volledig hersteld.

*

Om hem uit de nood te helpen mocht mijn vader, na het verlies van zijn twee paarden, een jong paard (een grijze ruin) gebruiken van zijn schoonbroer, Louis Mommaerts (de Pachter va Coeckelberghs). Dat paard heeft hij ook gekocht. Het was een prachtig en verstandig paard waaraan mijn vader haast menselijke eigenschappen toedichtte. Met dat paard in de wagen gespannen zijn wij (mijn ouders, mijn grootouders (langs vaders kant), mijn oudste twee zussen en ikzelf) op de vlucht gegaan in mei 1940. Ik was toen amper drie jaar en heb hiervan zo goed als geen herinneringen.

Normaal bewerkte mijn vader zijn land met een volwassen, opgeleid paard en daarbij een tweejarig veulen. Het veulen werd ook opgeleid, en na een paar jaren, zodra het veulen in staat was om zelfstandig te werken, verkocht mijn vader het oudere paard en kocht dan opnieuw een veulen van 18 maanden à 2 jaar om op te leiden. Mijn vader werkte liever met ruinen dan met merries. Maar zo’n veulen van 18 maanden à 2 jaar, als het een hengst was, was normaal nog niet gecastreerd. Veulens castreren was toen een stiel apart. Mijn vader deed beroep op Charel Voets van Rotselaar, een broer van Fikke Voets, de man van Treis va Lammekes. Hij schreef dan een postkaart naar:

Charel Voets

Veulensnijder

Rotselaar

en de kaart kwam perfect waar ze moest zijn. En een tijdje later stond Charel Voets bij ons op het erf om zijn werk te doen. Het veulen werd daarvoor buiten op wat stro neergelegd en met een viertal mannen vastgehouden.

Met hoe weinig gegevens de postbodes toentertijd de bestemmeling vonden is nu niet meer te geloven. Dat kwam doordat de postbodes hun uitreikingsgebied door en door kenden. Zij kenden iedereen, zelfs de kinderen. Zo gebeurde het in Korbeek-Dijle dat Warreke de facteur ’s middags nog op ronde was als de school uit was en wij naar huis stapten. Dan riepen wij naar de facteur: “Warreke, hedde niks voor mij?” En warempel, Warreke zocht dan in zijn brieventas en toverde nu en dan een brief te voorschijn voor de ouders van één van de vragende kinderen. En die mocht de brief dan meenemen naar huis. Wat een tijd! Nu toch wel een kleine 70 jaar geleden.

*

* *

Terug naar de paarden. Mijn vader moest met zijn oudste paard, zijn prachtpaard, naar de Duitse opeising van 15.3.1941 in Leuven. Het was daar uiteraard een grote drukte van boeren met hun paarden uit de grote omgeving van Leuven en ook van toeschouwers die kwamen voor het spektakel. Terwijl zij aanschoven voor de monstering deed als een lopend vuurtje het gerucht de ronde dat de Duitsers geen controlelijsten hadden en men dus de monstering kon omzeilen. Mijn vader en Victor Beersaerts (de Kwint) waagden hun kans. Zij gingen verder met hun paard maar weken dan onopvallend zijwaarts uit en mengden zich tussen het publiek en de begeleiders die met hun paarden af en aan liepen, achter de rug van de Duitse controleurs, en schoven dan weer aan bij degenen die hun paard wel hadden getoond.

Hun truc was gelukt. Mijn vader zijn prachtpaard was gered. Ook andere boeren die helemaal niet naar de monstering waren gegaan waren ontsnapt aan de opeising.

Maar op 1.4.1941 kregen de burgemeesters al het verwijt van de overheid dat zij de onderrichtingen niet nauwkeurig opgevolgd hadden zodat talrijke landbouwers verwaarloosd hadden hun paarden aan te bieden, (en inspelend op het schuldgevoel van de ontwijkers) waardoor andere landbouwers het enige paard dat zij hadden hebben moeten afstaan.

Bij een volgende opeising beschikten de Duitsers wel over controlelijsten en heeft mijn vader zijn geliefd paard wel moeten afgeven. Hij kreeg daarvoor een matige vergoeding maar moest toch op zoek naar een nieuw veulen. Daarvoor trok hij naar Limelette in Waals-Brabant, naar een gareelmaker afkomstig uit Neerijse, Lewie Poerre, die veel contact had met de Waalse boeren uit de omgeving en wist waar een veulen te koop stond. Hij begeleidde de kooplustige Vlaamse boeren naar die boerderijen en trad op als tolk bij de onderhandelingen over de verkoopsvoorwaarden van het veulen.

(wordt vervolgd)

Menselijk verhaal

(Gelezen In Tertio Van 29 Oktober 2014)

Salesiaan Piet Stienaers, directeur van Don Bosco Oud-Heverlee, bundelde veertig bezinningen op Bijbelteksten in een boek waarvan de titel als een zucht van dank en verlichting klinkt:

Godzijdank, een menselijk verhaal.

Woord en beeld gaan samen in dit boek, dat evengoed een visueel als een literair werkstuk is. Roel Verleyen tekende voor de foto’s bij de teksten.

Het boek kan besteld worden via www.tertio.be. Het telt 175 blz en kost 18 €.

Gebed van de week–Dienaar?

Heer,

geef ons de moed

om ons klein genoeg te wanen

voor het werk van de dienaar,

opdat Gij voor de mensen zichtbaar wordt,

groter dan ons hart!

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 9

Duitse opeisingen

Met een brief van 9 bladzijden van 11.11.1940 meldt de secretaris-generaal van het Ministerie van Financiën aan de burgemeester welke voorlopige regeling werd getroffen voor de betaling door de Belgische Schatkist, langs de gemeenten om, van de opeisingen van het Duitse leger.

Een greep uit het Tarief der Duitse opeisingen:

Logementen (per dag en per man, gas, water, verlichting, lijnwaad, ’t wassen en ’t bedienen inbegrepen):

- soldaten met bed: 3 fr

- onderofficieren: 4 fr

- adjudanten: 6 fr

- lagere officieren: 8 fr

- hogere officieren: 12 fr

plus 2 fr per plaats zo de verwarming mee opgeëist wordt.

Paarden, slachtvee, aardappelen, melk, eieren, graan, stro tot zelfs de wol van geschoren schapen moesten geleverd worden aan de bezettende overheid tegen de prijs van de reguliere markt, bepaald door de bezettende overheid uiteraard.

Opeising van paarden

Op 5.3.1941 stuurt de provinciegouverneur een brief aan de burgemeester:

“Op bevel van de Duitsche Militaire Overheid, heb ik de eer U te melden dat deze, op 15 Maart 1941 zal overgaan tot de opeisching van een zeker aantal paarden.
Het beloop van deze opeischingen zal door de Duitsche Overheid kontant en in belgische munt uitbetaald worden. (Nvdr: Alleen reeds door het al of niet gebruik van hoofdletters bewijst de Belgische administratie hoe laag haar zelfrespect op dat moment was gevallen.)

De paarden uwer gemeente, ’t zij 72 beesten ongeveer (van 3 jaar en ouder), dienen bijeengebracht den 15 Maart 1941 te 9 uur ’s morgens te LEUVEN, in de middendreef der Geldenaakse vest.

De op te eischen dieren moeten voorgesteld worden, voorzien van teugels en halster alsook van een snoer van ongeveer 2 m. lengte; zij dienen net gepoetst, geroskamd, gevoed en voorzien zijn geweest van drank.

De hoefijzers moeten in zeer goede staat zijn.

De drachtige merries welke binnen de acht dagen een veulen moeten werpen en de merries met een veulen van minder dan twee weken oud dienen nochtans aan de opeischingscommissie niet voorgesteld. De eigenaars moeten hieromtrent wel een getuigschrift van het gemeentebestuur voorleggen.

De paarden die den ouderdom van 3 jaar niet hebben bereikt alsook de hengsten en de paarden die van het gebruik der 2 oogen beroofd zijn, moeten niet voorgesteld worden, maar hun eigenaars zullen de stukken ter bewijsvoering der voormelde eigenschappen moeten voorleggen.

Insgelijks zullen de eigenaars die slechts één paard bezitten dit aan de Commissie voorstellen en het bewijs leveren dat zij geen ander paard hebben.”

*

* *

De interesse van de legers in paarden – ook het Belgische leger – blijkt uit de gemeentelijke vijfjaarlijkse registers “lijsten voor de telling der paarden en voertuigen” die jaarlijks moesten worden aangevuld of aangepast ten behoeve van de “Mobilisatie van het Leger”. Ik vond reeds een dergelijk register voor het jaar 1906. In het register van 1925-1929 bijvoorbeeld werden de eigenaars vermeld met een gedetailleerde beschrijving (in het Frans) van hun paard(en) (ouder dan 3 jaar) en gerangschikt per klasse van paarden. Samengevat vermeldt dit register:

-zadelpaarden: -5 ruinen (4 Belgische, 1 Ierlander)

-gewone trekpaarden die desnoods als zadelpaarden kunnen dienen:

-8 ruinen (4 Belgische, 4 Ierlanders)

-3 merries (2 Belgische, 1 Ierlander)

-gewone trekpaarden:

-8 ruinen (5 Belgische, 3 Ierlanders)

-8 merries (8 Belgische)

-zware trekpaarden:

-12 ruinen (10 Belgische, 1 Ierlander, 1 Engelse)

-20 merries (20 Belgische)

Totalen: -33 ruinen (23 Belgische, 9 Ierlanders, 1 Engelse)

-31 merries (30 Belgische, 1 Ierlander)

Van deze beschreven paarden waren er in 1929 nog 3 zadelpaarden en 54 trekpaarden aanwezig. De eigenaars van de zadelpaarden waren: Frans Vrijdags (Woikes), Frans Ruelens (de Nezze) en Adolf Berthels (Dolf van den Bettel). 36 boeren hadden 1 trekpaard, 9 boeren hadden 2 trekpaarden (de paarden minder dan 3 jaar niet meegerekend).

Mijn grootvader, Henri Cammaerts, staat in de lijst van eigenaars van zware trekpaarden met een ruin, Belgisch trekpaard, met de naam Duc, voskleurig (un alezan) met een witte vlek op het voorhoofd (une pelote en tête), 1,60 m groot en geboren in 1925, in goede conditie in 1929.

De grootvader van mijn vrouw, toenmalig burgemeester Louis De Bontridder, staat in twee lijsten met drie paarden:

-lijst van de gewone trekpaarden die desnoods als zadelpaarden kunnen dienen:

-1 merrie, Belgisch trekpaard, met naam Lisa, bruinkleurig (bai brun) met kleine witte sok aan linker achterbeen (une petite balzane postérieure gauche), 1,55 m, geboren in 1910, in goede conditie in 1925 en 1926, ongeschikt daarna

-lijst van de zware trekpaarden: -1 merrie, Belgisch trekpaard, met naam Pauline, zwart, 1,62 m, geboren in 1916, in goede conditie (van 1925 tot 1929)

-1 merrie, Belgisch trekpaard, met naam Lot, voskleurig met witte streep (une liste) vooraan op het hoofd, 1,59 m, geboren in 1918, in goede conditie in 1925 en 1926, verkocht op 22.10.1926 aan Louis Meulemans uit Bierbeek.

(wordt vervolgd)

Gelezen In Tertio Van 22 Oktober 2014

1.De databank parochiekerken is voortaan online doorzoekbaar via de website van het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC). Er zijn onder meer gegevens in te vinden over de identificatie, typering en stijl, geschiedenis, relaties met onder andere organisaties en personen en beschermingsstatus van de Vlaamse parochiekerken. Meer info: http://crkc.be/databank-parochiekerken.

2.De Ugandese aartsbisschop Cyprian Kizito Lwanga van Kampala vraagt gelovigen elkaar tijdens de vredeswens niet langer de hand te schudden. Bisschop Anthony Borwah van het Liberiaanse bisdom GBarnga onderstreept dat ebola helaas slechts een van de vreselijke plagen is die zijn volk momenteel treft naast onder meer polygamie, migratie, werkloosheid, gebrek aan vaderfiguren, huiselijk geweld, kindhandel en sekstoerisme.

3.In ons land werd vorig jaar 37.854 keer gehuwd, een daling met 10,3 procent tegenover 2012. De nuptialiteit – het aantal huwelijken in verhouding tot de gemiddelde bevolking – daalt zelfs tot het historisch laagste niveau sinds de Tweede Wereldoorlog. Het aantal verklaringen van wettelijk samenwonen stijgt tot 79.323. Wie huwt, doet dat steeds later. De gemiddelde leeftijd bij het eerste huwelijk bedraagt nu 32,2 jaar voor de man en 29,8 jaar voor de vrouw.

4.Het slotdocument van de buitengewone bisschoppensynode werd op 18 oktober goedgekeurd. De 183 aanwezige synodevaders stemden over alle 62 paragrafen afzonderlijk. Drie blijken geen tweederdemeerderheid te hebben gehaald: twee over het verbod op communie voor echtgescheidenen, een over de houding van de kerk tegenover homoseksuelen.

(Geert De Kerpel)

Gebed van de week: Storm

In tijden van wanhoop

mogen wij geloven

dat Gij bij ons zijt,

onzichtbaar aanwezig,

grenzeloos vertrouwend

dat iemand ons thuis brengt,

rust geeft en vrede.

Het oude is voorbij,

het nieuwe is er al.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 8

Verplichte tewerkstelling in Duitsland

De Duitse verordening aangaande de verplichte tewerkstelling in Duitsland dateert van 6.10.1942. Daarbij aansluitend stuurt de secretaris-generaal van het Departement van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid een eerste omzendbrief op 27.11.1942 en een tweede op 28.1.1943 waarin hij zegt dat

“de plaatselijke overheden dit al te licht hebben toegepast (nl. al te gemakkelijk zijn ingegaan op opeisingen voor tewerkstelling in Duitsland) en nagelaten hebben het nodige onderscheid te maken tussen de verordening van 6 Maart 1942, voor zoover zij betrekking heeft op den verplichten arbeid in België, en deze van 6 October 1942 omtrent de tewerkstelling in het Duitsche Rijk. Ze hebben misschien uit het oog verloren dat een indirecte tussenkomst in het belang van onze arbeiders zelf en van hun familie geboden is. De Burgemeesters die dergelijke twijfelachtige gevallen op te lossen hebben behoren U (de provinciegouverneur) onmiddellijk om richtlijnen te verzoeken en zich daarnaar te gedragen.”

Een brief van 9.4.1943 van de Kreiskommandantur aan de burgemeesters betreffende de verplichte tewerkstelling, kondigt aan dat het Aanwervingsbureel voor arbeidskrachten de bevolkingslijsten zal komen nazien voor het bijeenbrengen van de gegevens en de telling van personen tussen 18 en 25 jaar.

Met zijn nota van 7.5.1943 herbevestigt de gouverneur het standpunt ingenomen door de Hoofden der Ministeriële Departementen met betrekking tot de Duitse verordening van 6.10.1942 op de verplichte arbeid in Duitsland met namelijk te herinneren dat de gemeentelijke politie op generlei wijze mag meewerken aan de uitvoering van gezegde verordening, hetzij door het uitdragen der opeisingsbevelen, hetzij door het opleiden naar de Duitse Werbestelle (aanwervingsbureau’s) van personen die geen gevolg geven aan de oproepingen dezer laatste. Wanneer de gemeentelijke politie door de Feldgendarmerie uitgenodigd wordt inlichtingen te verschaffen over of de weg te tonen naar de woonst van zekere inwoners met het ontegensprekelijk doel de uitvoering der verordening van 6.10.1942 te verzekeren, mag de politie de gevraagde inlichtingen niet verschaffen noch aan de uitnodiging gevolg geven. A fortiori, moet elke rechtstreekse of onrechtstreekse medewerking tot het aanhouden van personen weerspannig aan gezegde verordening geweigerd worden.

Maar op 13.7.1943 stuurt de gouverneur al een nieuwe nota aan de burgemeesters en schepenen:

“Ik heb de eer U te laten weten dat ingevolge een nieuw onderzoek der kwestie door de hoogere overheid, de burgemeester, wanneer hij uitdrukkelijk wordt opgeëischt door de bezettende overheid om huizen aan te wijzen van zekere personen of den weg te toonen, zich mag beschouwen als zijnde, in dit geval, opgevorderd door de bezettende overheid.”

Deze nota geeft de indruk dat het Belgisch bestuur gezwicht is voor de almacht van de Duitse bezetter en, zonder al te veel gezichtsverlies, toch het onderspit heeft moeten delven.

Maar op 24.9.1943 schrijft de gouverneur alweer, na overleg met hogere Belgische besturen:

“dat het niemand gerechtigd is aan de bezettende overheid inlichtingen te verschaffen die klaarblijkelijk moeten dienen voor de toepassing der verordeningen nopens den verplichten arbeid in het Reich. Als uit de formuleering zelf der te beantwoorden vragen blijkt dat de antwoorden moeten dienen tot voormeld doel, kunnen de Gemeentebesturen hierop geen antwoord geven.”

En het Belgisch bestuur houdt moedig vol: uit een brief aan de gemeenten van 15.2.1944 van de provinciegouverneur a.i. blijkt dat deze, na advies van de secretaris-generaal van het departement van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid, de gemeenten aanspoort door de Duitsers gevraagde inlichtingen over personen niet te verstrekken als duidelijk blijkt dat het gaat om opsporingen in verband met de verplichte arbeid in Duitsland.

De gemeenteambtenaren, waarschijnlijk geholpen door het Verzet, hadden ondertussen ook een middel gevonden om in de onmogelijkheid te verkeren inlichtingen over personen te geven aan de Duitsers, door de bevolkingsregisters te laten verdwijnen, zogezegd “gestolen door onbekenden”.

Daarop stuurde de provinciegouverneur zijn brief van 6.3.1944 aan de burgemeesters zeggende dat de Duitse overheid in de toekomst de gemeenteambtenaren verantwoordelijk zal stellen voor de diefstallen van bevolkingsregisters door gemis aan zorgvuldige veiligheidsmaatregelen (te treffen door de burgemeester).

Hieruit blijkt dat in deze gevoelige materie de Belgische Administratie niet 100% naar de pijpen van de Duitsers danste – enkele kleine pro forma toegevingen niet te na gesproken (het schrijven van de provinciegouverneur van 13.7.1943 en zijn schrijven van 6.3.1944).

Bevoorrading in steenkool en hout

De steenkool voor huishoudelijk gebruik werd gerantsoeneerd vanaf 1941. Allerlei “speciale verbruikers”, zoals gemeentelijke en provinciale diensten, scholen, hospitalen, rusthuizen en dergelijke, kregen wel een voorkeurbehandeling.

Maar in Korbeek-Dijle liep er blijkbaar iets mis. Herhaaldelijk signaleerde meester Hoebrechts aan burgemeester Neckebrouck dat de kolen voor de jongensschool opgebruikt, of bijna opgebruikt, waren. De school moest zelfs gesloten worden voor 7 halve dagen van 7 tot 10 februari 1944.

In een brief van 12.2.1944 aan de schoolopziener schreef Neckebrouck:

“De zeven verloren gewone halve schooldagen zullen met het Paasverlof worden ingewonnen.” En verder:

“Het is eigenaardig dat de gemeentelijke jongensschool meer dan eens heeft moeten sluiten bij gebrek aan brandstof; terwijl de gemeentelijke meisjesschool, die toch maar dezelfde hoeveelheid brandstof krijgt toegediend, dat nog niet moest doen.”

Achter deze vaststelling van de burgemeester lijkt zijn vermoeden schuil te gaan dat er kolen verdwenen uit de voorraad van de jongensschool, wat niet zo verbazingwekkend was in die tijd van grote schaarste. Trouwens de burgers, die nog slechter aan kolen konden geraken dan de scholen, behielpen zich met hout te branden dat niet zelden “ontleend” werd aan de plaatselijke openbare bossen.

In verband met het hout was er een besluit van 21.2.1942 betreffende de bevoorrading in gazogeenhout (= hout waaraan door verhitting in een speciaal toestel het gas is onttrokken): het Bestuur van Waters en Bossen wordt gemachtigd de kappingen voor te schrijven die noodzakelijk geacht worden voor de bevoorrading van het land in gazogeenhout. De aangeduide kappingen moeten ter beschikking worden gehouden van de Houtcentrale die gelast is alle behoorlijke maatregelen te treffen met het oog op de exploitatie en de verdeling.

Gelezen In Tertio Van 15 Oktober 2014

1.Verpleger, filosoof en theoloog Luc Van Gorp wordt midden volgend jaar voorzitter van de Christelijke Mutualiteit (CM). De docent aan de katholieke hogeschool Limburg (KHLIM) en huidig voorzitter van het Wit-Gele Kruis volgt Marc Justaert op, die met pensioen gaat. (Joris Delporte)

2.“Buitenlandse priesters maskeren roepingentekort”

Uit een vraaggesprek van Benoit Lannoo met de Franse theoloog Arnaud Join-Lambert.

“We moeten dringend andere kerkmodellen uitproberen in plaats van onbesuisd priesters te importeren.” Dat vindt de Franse theoloog Arnaud Join-Lambert. Hij ziet voor die priesters wel een rol bij het uitwerken van de modellen. Hun aanwezigheid in Belgische parochies is veel groter in het zuiden van het land dan in Vlaanderen. Bijvoorbeeld: tegenover 56 buitenlandse priesters actief in de pastoraal in Vlaanderen en 80 in Brussel, zijn er reeds 127 in Waals-Brabant alleen.

Weten we hoeveel personeel van vreemde oorsprong in de Belgische kerk actief is?

“In Vlaanderen gaat het om enkelingen, maar in de Waalse bisdommen zijn er decanaten waar meer dan de helft van het presbyterium van Afrikaanse oorsprong is. Het gaat vaak om tijdelijke opdrachten, er is een komen en gaan, en de kerkelijke hiërarchie minimaliseert systematisch het fenomeen. Intussen is een grote meerderheid van de jongere priesters in Franstalig België van buitenlandse komaf. En dat is problematisch, want we rekruteren ze sneller dan we nadenken over het hoe en waarom van hun pastorale engagement. Bovendien maskeren we een fundamenteler probleem van onze kerk: hoe kan een kerkgemeenschap overleven als ze niet meer zelf weet te voorzien in haar sacramentele bedienaars? Dat we massaal priesters van elders importeren, illustreert ons roepingentekort en een falen van onze pastorale modellen. Ik juich daarom toe dat de Belgische bisschoppen hier eindelijk schoorvoetend over nadenken.”

“Geen katholieke gemeenschap zonder sacramenten en zonder priester. Maar onze lokale kerk rekruteert geen priesters meer, wat haar verzwakt. We moeten daarom dringend andere kerkmodellen uitproberen in plaats van onbesuisd priesters te importeren. Sommigen noemen die import een ‘palliatieve’ oplossing (leedverzachtende noodoplossing). Ik ben minder pessimistisch en spreek liever van een transitie (overgang): de pastorale inbreng van vreemde oorsprong kan ons helpen bij het uitwerken en toepassen van nieuwe kerkmodellen.”

Tot zover Benoit Lannoo en Arnaud Join-Lambert.

Gebed van de week: Er even onderdoor

Soms is de rek er uit…

Dat is niet zo erg,

als alle vezels tijd krijgen

om tot rust te komen en te herstellen.

Misschien blijft er een klein littekentje over

dat in de toekomst zal herinneren

aan de grens.

Dat is hoopvol en geruststellend!

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

Agenda bijgewerkt

Bekijk de bijgewerkte agenda
Toevoegingen/Veranderingen:
- Misvieringen volgende weken bijgewerkt
- activiteiten parochie
- vergaderingen parochiale ploeg en kerkfabriek

Gard Schrijft Ons Vanuit Bhutan

Een week in Bhutan

Zoals verleden week, ben ik ook nu niet zeker wanneer je dit zal lezen. Ik schrijf op donderdagavond 9 okt.

Precies een week geleden kwamen we toe in dit land. De grensovergang is een ervaring op zichzelf. Eerst wandelden we van het hotel naar de Indiase grenspolitie om uit te schrijven. Daar werd een foto van onze ogen genomen. Na het ontbijt gingen we de andere richting uit om ons in Bhutan in te schrijven, een pasfoto te laten maken en vingerafdrukken te geven. Drie uur duurde de operatie.

Hier zijn de wegen net iets beter dan in India en de gemiddelde snelheid ligt bijna bij 30 km. per uur. We rijden nu met een “grote” bus voor negentien personen en een minibus voor zeven personen. In die laatste neem ik een vaste plaats waar ik de benen kan strekken. De andere zitplaatsen zijn immers op de maat van Japanners en andere Aziaten.

Deze reis is gepland om de festivals mee te maken. Zulke feesten zijn wat verspreid over het hele jaar. Het zijn religieuze (Boeddhistische) feesten en tegelijk folkloristische en commerciële hoogdagen. Vergelijk het maar met onze kermis die begint met een H. Mis en processie en vervolgt met een foor en jaarmarkt.

Het feest in Thimphu, de hoofdstad, begon al twee dagen voor wij er toekwamen. Achter het klooster zijn aan vier zijden stenen tribunes gebouwd, zowat vijftien trappen hoog. Ik schat dat er die dag 20.000 mensen samengepakt zaten of stonden. Alles samen zijn er maar 800.000 Bhutanen! Het was wriemelen en duwen om een plaats te bemachtigen. Volgens de regels moest iedereen zitten. Fotografen willen echter graag recht staan. Ik had een hoekje gevonden, zo’n twintig meter van het podium. Maar na een tijdje duwden anderen me er weg.

Ondertussen werd er een krijgsdans opgevoerd als teken dat men het geloof en de koning wil verdedigen tegen alle boze krachten. Vol verwondering bemerk ik dat het Boeddhisme in dit land veel goden en godinnen uit het animistische, heidense verleden wil te vriend houden. Of hen vreest als ze kwaadaardig zijn.

De dansers dragen afschuwelijke maskers om de ‘vijand’ schrik aan te jagen en hun kleren zijn zwaar. Het is dertig graden in de schaduw en de ruwe dans duurt drie kwartier. Hoe houden de dansers het vol in de laaiende zon? In oude tijden dansten de monniken, nu zijn het professionelen. Want soms komt de koning wel eens kijken. Zijn paleis zit immers vast aan de verre zijde van het klooster en beide gebouwen zijn privé-eigendom van het vorstenhuis.

De volgende dag zitten er op dezelfde plaats een kwart minder mensen en gebeuren er ook andere dingen.

Het Boeddhabeeld is nu uitgestald en een lange, lange rij, vooral vrouwen, schuiven aan om het beeld te vereren. Die file begint al buiten de arena en slingert zich langs drie zijden van de tribunes. Na een uur of meer nadert de gelovige dan het beeld. Er tegenover staat een monnik. Hij neemt elke gelovige bij het achterhoofd en duwt het hoofd zodat de lippen de sokkel raken, richt de vrome weer op en port hem of haar verder. De handeling neemt ongeveer een halve seconde en herhaalt zich weer. De sliert wordt maar niet korter!

Ondertussen zingen en dansen een koor van vrouwen een rustig pastoraal lied en een volkswijsje. Daarna is het weer de beurt aan een krijgsdans, nu rond de dolken die men gebruikt om de vijand te bestrijden. Een peuter wandelt parmantig naar het terrein en inspecteert aandachtig, handen op de rug, minutenlang die gemaskerde forse atleten. Tot een gemaskerde clown-ordehandhaver hem spelenderwijs wegjaagt. Zo heeft de kleuter het niet begrepen. Met een gezicht zo groot als een pannenkoek en vol schreiende angst rent hij naar zijn moeder.

In Tangbi Goempa kijken we naar het begin van een ander, een lokaal festival. Bij de openingsceremonie brengen vurige kerels een wilde rondedans rond enkele brandende takkenbossen. Dan gaat de voorganger, een oude fragiele man, met de monniken en de dansers, gevolgd door alle toeschouwers naar buiten. Op een weide staan twee brandstapels als hooioppers opgesteld, op vijf meter van mekaar. Na nog een wilde dans worden beide stapels aangestoken en de hele meute loopt tussen de knetterende reuzenfakkels door. Honderden mensen, lokalen en toeristen, lijken uit een brandend gebouw te ontsnappen. De vlammen laaien steeds hoger, meters hoog. De vuurgloed doet de menigte achteruit deinzen. Toch blijven de gelovigen tussen de twee brandhaarden doorlopen, tot driemaal toe. Een vrouw struikelt en valt net voorbij de doorgang. Gelukkig vertrappelt niemand haar. Ze scharrelt recht, schudt het vuil en vooral de gensters van haar kleren en ze rent weer verder.

Want het vuur vernietigt zonden en zwakheden, zo gelooft men. Het reinigt het individu voor een nieuw en gelukkig leven in het komend jaar. Het christelijke vergevingsmoment bij het begin van de eredienst is minder spectaculair, ook minder gevaarlijk.

Dat brengt me bij een andere bedenking. In de verschillende tempels die we bezochten nemen de westerlingen heel vroom de zegeningen in ontvangst van een boeddhistische monnik, offeren graag een bankbiljet, luisteren vol aandacht naar de verhalen over reïncarnaties, geesten, gedaanteveranderingen van heiligen en oorlogen tussen demonen en goden. Zij stellen geïnteresseerde vragen om beter te begrijpen en te geloven. Als ze een zelfde welkom zouden krijgen in een kerk, zouden ze gekscheren en de katholieken uitlachen als achterlijken en onnozelen. Maar hier lopen ze steeds braaf in de voorgeschreven richting rond de stupa’s en onthouden zich van foto’s in de gebedsruimtes. Het exotische lijkt geloofwaardiger dan de eigen cultuur- en geloofstradities. Voor mij onbegrijpelijk.

Er valt nog zoveel te vertellen. Over drie dagen vlieg ik naar Kathmandu. Daarover zal ik je niet meer

kunnen vertellen, want kort daarna kom ik in Vlaanderen de herfst beleven.

Gard Vermeulen

De Tweede Wereldoorlog - deel 7

Wapenstilstandsverjaring en ’s Konings naamfeest

Op 23.10.1941 geeft de Militaire Bevelhebber voor België en Noord-Frankrijk volgende onderrichtingen aan het College der Secretarissen-Generaal:

Op wapenstilstandsdag, 11 november (feestdag ingesteld bij wet van 21.7.1922), mogen geen ceremoniën noch manifestaties plaats hebben. Dien dag zullen de openbare besturen dienst doen, de scholen en de winkels open blijven, en alle bedrijven werken. Alle bevlagging is verboden. Bepaalde insignes (waarschijnlijk deze met betrekking tot WO I) mogen niet worden gedragen en er mogen die dag geen bloemen neergelegd worden aan de gedenktekens der oud-strijders.

Op 15 november, de naamdag van de Koning, zijn godsdienstplechtigheden, inzonderheid Te Deums, toegelaten. In de scholen mag vrijaf gegeven worden. Maar manifestaties en openbare bevlagging zijn verboden. Het werk mag niet onderbroken worden. Voor insignes geldt de regel van 11 november.

Feest van 1 mei

Een brief van 24.4.1942 van de Oberfeldkommandantur, getekend door de Kriegsverwaltungschef, aan de gouverneur van de Provincie Brabant betreffende 1 mei 1942, zegt o.a. het volgende:

“Het is mogelijk dat 1 Mei voor de kommunisten een voorwendsel worde om zich te laten opmerken door betoogingen en sabotagedaden.

Ik verzoek U diensvolgens een bijzondere aandacht te wijden aan de propaganda en andere voorbereidingen van de kommunisten met het oog op den 1 Mei en me de opmerkingen van algemeen belang meede te deelen.

De 1 Mei is een gewone werkdag.”

Gemeenteraden

Met het besluit van 28.5.1941 van de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid worden de bevoegdheden van de gemeenteraden overgedragen aan andere instanties. De opschorting der gemeenteraden gebeurde al op 11.4.1941. Op 23.3.1941 was de Korbeekse gemeenteraad voor het laatst bijeengekomen.

Hulp aan geallieerde piloten en krijgsgevangenen

Op 7.2.1942 brengt de gouverneur de Duitse onderrichtingen (eigenlijk een persbericht) in verband met hulpverlening aan o.a. vliegeniers die Duitsland vijandig zijn, ter kennis van de burgemeesters:

“De steun, die soms louter om gevoelsmotieven aan de vijand of aan personen der vijandelijke macht wordt verleend, moet door de Duitse krijgsgerechten te velde met de dood worden gestraft. Ieder hoede zich bijgevolg voor vals medelijden met ontvluchte krijgsgevangenen, in het bijzonder ook voor het verlenen van steun of het begunstigen van de vlucht van vijandelijke vliegtuigbemanningen.”

In de vroegte op een zomerse morgen ontdekte mijn vader een schichtige man op ons erf. Hij sprak een onverstaanbare taal, herhaalde voortdurend “Ruski”, en maakte duidelijk dat hij honger had. Mede uit zijn kleding leidde mijn vader af dat het een ontsnapte Russische krijgsgevangene was. Hij heeft de man een pak boterhammen meegegeven. Bij Louis Bruffaerts (de Witten Boer) zou hij andere kleren hebben gekregen, maar wat er uiteindelijk met hem is gebeurd is niet bekend.

Ik denk niet dat mijn vader zich op dat moment realiseerde dat hij daarvoor de doodstraf kon krijgen.

Sluikhandel

Op 6.12.1940 stuurt de provinciegouverneur een schrijven door van de secretaris-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid waarin deze aandringt op controle van het gebruik van autovrachtwagens omdat werd vastgesteld dat ze gebruikt worden door smokkelaars.

In een brief van 10.3.1941 van de provinciegouverneur aan de burgemeesters citeert eerstgenoemde wat de secretaris-generaal van het Departement Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid hem schrijft:

“De Duitsche overheid wijst er op dat blijkens bevindingen de onderdrukking van de sluikhandel merkbaar is verslapt, dat de diefstallen en andere soortgelijke delicten aanzienlijk toenemen, terwijl het getal aangehouden delinquenten onbeduidend is, en dat, ten slotte, de doeltreffendheid van het toezicht gehouden ter voorkoming van alle andere delicten op zoodanig peil is komen te staan dat de uitslagen slechts een derde bereiken van wat tevoren werd bekomen.”

Gebed van de week: Maar red ons uit de greep van het kwaad

Ook ik ben

kind van deze tijd

misleid

gegrepen

door het kwade

in schitterende verpakking.

Erfenis

nalatenschap van

alles kan en alles mag.

Red ons, Heer,

en maak los wat knevelt,

verweek wat is verhard,

maak ons vrij.

Geef vrede, Heer,

geef vrede.

Help ons

uw Woord van Liefde

te doen.

Verbonden

met U.

Gezonden

door Jezus.

Aangevuurd

door de Geest.

Vandaag

en altijd weer opnieuw

tot in de eeuwigheid.

Uit het boek Onderweg van Wies Merckx

De Tweede Wereldoorlog - deel 6

Jodenvervolging

Brief van de Oberfeldkommandantur van 31.1.1941 aan het Provinciebestuur van Brabant:

“Luidens paragraaf 3 der Jodenverordening in datum van 28.10.1940, dienen de Gemeenteoverheden en, voor de gemeenten met minder dan 5.000 inwoners, de Arrondissementscommissarissen, een inschrijvingsregister aan te leggen voor al de Joden boven de 15 jaar die hunne woonplaats in het betrokken ambtsgebied hebben of aldaar gewoonlijk verblijf houden.”

Met een niet-uitzonderlijke drietrapscommunicatie (iedereen verschool zich achter een hogere instantie): een schrijven van het Duits Militair Bestuur van 18.2.1941 aan de secretaris-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid, en deze aan de gouverneur, en de gouverneur aan de gemeentebesturen met een brief van 27.2.1941, betreffende de verordening tot het verwijderen van de Joden uit de ambten en betrekkingen, werd volgende opdracht gegeven:

“In uitvoering van de formeele onderrichtingen van dit schrijven, verzoek ik U mij, ten spoedigste, de volgende inlichting te verschaffen: Aantal Joodsche personen die rechtstreeks of onrechtstreeks afhangen van uwe gemeente en de er onder ressorterende instellingen, die hun functies hebben moeten neerleggen in uitvoering van voormelde verordening.”

Brief van 8.7.1941 van de gouverneur aan de burgemeester:

“Krachtens de verordening betreffende de reisduiven van 4.9.1940 uitgaande van de Opperbevelhebber van het Leger, is het aan de Joden verboden reisduiven te bezitten of te houden. De Joden moeten hun duiven dooden. De ringen moeten ten laatste op 15.7.1841 aan de Kreiskommandantur worden afgegeven.”

Met een brief van 22.9.1941 van de Kreiskommandantur worden de burgemeesters verzocht te onderzoeken of er zich radioapparatuur bevindt bij de in hun gemeente wonende Joden, deze apparatuur onmiddellijk aan te slagen en op de Kreiskommandantur in te leveren.

Op 4.6.1942 krijgen de burgemeesters via de gouverneur een schrijven van de Oberfeldkommandantur van 3.6.1942 betreffende de verordening van 27.5.1942 over de kenmerking van de Joden.
De verordening verplicht alle Joden in België die de ouderdom van 6 jaar bereikt hebben de jodenster in het publiek te dragen. De jodenster wordt afgeleverd door de Belgische diensten die de jodenregisters bijhouden. Er worden drie sterren voor elke persoon voorzien. De Joden die de voorschriften van de verordening niet naleven moeten zich verwachten aan rechterlijke straffen en aan de opsluiting in het kamp van Breendonk.

Een brief van 14.12.1942 van de Kreiskommandantur aan de burgemeesters betreffende Joden uit Midden- en Zuid-Amerika en hun kinderen luidt als volgt:

“Gelieve ons tot op 16.12.1942 ’s avonds op de Kreiskommandantur – Verwaltung – naam, voornaam, geboortestreek, geboortedatum, beroep en juist adres van ieder jood die in Uwe gemeente woont te doen kennen. In geval er geene joden in Uwe gemeente wonen gelieve ons dit te berichten.” (merkwaardig dat jood en joden met een kleine j worden gespeld)

Reisduiven

Op het bezit van reisduiven (door de Duitsers Brieftauben (postduiven) genoemd) werd door de Duitsers strenge controle uitgevoerd. Dat gold dus niet alleen voor de Joden. De Duitsers vreesden waarschijnlijk het gebruik van duiven om boodschappen te sturen naar de Geallieerden of het Verzet.

Nationale feestdagen

Richtlijnen van de bezettende overheid worden via een brief van de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid van 10.7.1941 aan de provinciegouverneur, en via een begeleidende brief van deze laatste van 15.7.1941 aan de gemeentebesturen doorgestuurd in verband met de nationale feestdag van 21 juli:

Het is verboden (herhaling van de onderrichtingen van vorig jaar):

1. de officiële en private gebouwen te bevlaggen

2. concerten te geven op openbare plaatsen en soortgelijke openbare feestelijkheden te organiseren

3. de kerkklokken plechtig te luiden

4. het uitgaansuur te verlengen;

Op 21 juli, dit jaar een werkdag, is het verboden vrijaf te geven. Geen bezwaar ertegen dat er in de scholen geen les wordt gegeven maar er mogen geen schoolfeestelijkheden plaats hebben.

In de kerken mogen plechtige Te Deums worden gezongen en in de schouwburgen mogen kosteloze volksvertoningen zonder politiek karakter worden gegeven, maar met strenge maatregelen moet voorkomen worden dat zij het karakter van een betoging aannemen.

Op 18.7.1942 laat de secretaris-generaal van het Departement Openbaar Onderwijs via de gouverneur aan de gemeentebesturen weten dat de Chef van het Duitse Militair Bestuur niet toelaat de nationale feestdag van 21 juli te herdenken zoals in vredestijd:

“Sommige lagere scholen die verplicht zijn dagen in te winnen, waarop zij gedurende de laatste winter gesloten bleven, zullen op 21 juli nog aan het werk zijn. Er bestaat geen bezwaar tegen dat op die dag de lessen zouden geschorst worden, met dien verstande evenwel dat alle schoolfeesten verboden zijn.”

In verband met de nationale feestdag van 21 juli 1943 stuurt de Militaire Bevelhebber een nota aan het Comité der Secretarissen-Generaal met volgende richtlijnen:

1. Akkoord met kerkelijke diensten met Te Deum – geen klokgelui – geen deelneming van verenigingen, in het bijzonder van oud-strijdersverenigingen met vaandels, geen manifestaties buiten de kerk aansluitend op de kerkdienst

2. Geen openbare manifestaties b.v. concerten op een openbare plaats

3. Dragen van de meeste kentekens en bevlaggen is verboden; geen bloemen en kransen neerleggen

4. Sluiting op later uur dan normaal verboden

Normale werkdag zonder feestdagtoeslag; schoolonderricht mag wegvallen; schoolfeesten mogen niet gehouden worden.

Gard Schrijft Ons Vanuit India

Iets meer dan een week ben ik nu in India. Ik schrijf dit op donderdag 2 oktober. Wanneer je dit zal lezen kan ik niet voorspellen. Deze namiddag zijn we veertien Nederlanders en vier Vlamingen) aangekomen in een stoffig grensdorp tussen India en Bhutan. In dit nieuwe hotel is echter geen internet. Ik moet ergens een internetcafé vinden.

Ooit lagen er drie koninkrijken geplet tussen India en China: Nepal, Sikkim en Bhutan. Zij lagen verdoken in het lage gebergte van de Himalaya-keten. Vijf jaar geleden heeft Nepal, na een jarenlange burgeroorlog met Mao-communisten, zijn koning opzij geschoven. Het is nu een republiek met een “regering van nationale eenheid” maar ze zijn in al die tijd nog niet akkoord geraakt over een nieuwe grondwet. België is niet alleen met zulke problemen. Sikkim stond centraal in een grensgeschil tussen de twee grote buren. In een volksraadpleging (Nu ja, een halve, want de vrouwen mochten niet kiezen) hebben de Sikkimnaren gekozen om bij India aan te sluiten onder een speciaal statuut. En Bhutan is nog steeds een koninkrijk. De huidige koning, de vijfde, kiest zelf voor democratie en heeft een parlement en een regering laten verkiezen. Naar dat koninkrijk vertrekken we morgen.

De vorige week heb ik vooral Sikkim leren kennen. Het ligt dus aan de voet van de Himalaya, de wegen slingeren her en der de bergen op en af als gekookte spaghettislierten. Die wegen zijn vaak smaller dan twee auto’s: kruisen (of voorbijsteken!) is daarmee een helse kunst met het risico om enkele honderden meters lager in de ravijn te belanden. Gelukkig brachten de vier chauffeurs ons met hun jeeps veilig overal heen en terug. Daarenboven ligt de asfalt vol putten en kuilen en vol snelheidsremmers. Waarvoor dat nodig is? Ik weet het niet. De gemiddelde snelheid ligt net onder twintig kilometer per uur. Je moet immers ook over stukken modderweg, tussen geparkeerde wagens, over aardverschuivingen of doorheen beekjes. De bruggen over de rivieren zijn slechts één wagen breed en soms mag er slechts één wagen tegelijk op de brug rijden.

Genoeg geklaagd. Sikkim is een Boeddhistisch landsdeel in een Hindoe-natie. Zijn de mensen er vroom? Ik heb ze niet vaak in een tempel gezien. Maar dat is geen vereiste van hun levensvisie. Als ze het al gestudeerd hebben, kennen ze vier grote waarheden van het Bhoeddissme, waarvan de vierde het achtvoudige pad is. Dat laatste kan je vergelijken met de laatste zeven van de tien geboden: respect voor alle leven, voor de waarheid, voor een gezonde levenswandel (eerbare seksualiteit, sober leven, geen alcohol, niet roken, al heb ik dat wel zien doen.)

Eerlijk is eerlijk. Al heeft Boeddha verklaard dat mensen niet kunnen weten hoe de godenwereld in mekaar zit of zelfs bestaat, toch vereren sommigen een of andere godheid uit de Hindoewereld. Zeker is zeker, nietwaar. Hun aanbidding gaat dan uit naar die favoriete godheid.

Alle kloosters in Sikkim, met een enkele uitzondering, zijn voor monniken. Ik heb niet kunnen vaststellen waarvan ze leven, want ik heb ze niet zien bedelen, zoals door Boeddha voorgeschreven. Ze lopen ook steviger gekleed dan wat de stichter nodig had in het warme laagland. Kloosters van een paar honderden monniken zijn geen uitzondering.

We liepen een gebedsviering binnen en zetten ons op de zijkant. De abt zit op een troon, de anderen, jongeren en ouderen door mekaar, op vier lange rijen naast mekaar en naar mekaar toegewend. Tientallen minuten reciteren zij monotoon de heilige teksten. Sommigen uit het hoofd, sommigen lezen het in de oude boekblokken, anderen gebruiken moderne boeken. De monniken schommelen zachtjes heen en weer om geleidelijk alle gedachten uit hun geest te bannen. Dan schallen plots de hoorns. De trom geeft nu het ritme aan. Een jonge geestelijk laat de kinkhoorn, een gedraaide zeeschelp, zoemen. De abt hanteert een bel en een handtrommeltje. Het lawaai wordt geleidelijk oorverdovend en een kakofonie voor westerse oren. De duivels worden uitgedreven. Ineens valt alles stil en twee jonge monniken haasten zich doorheen de rijen en delen warme thee-met-melk uit. De bezoekers krijgen ook een kop van het goedje. Even later herneemt de sessie, nog luider en met meer overtuiging.

In een ander klooster hebben enkele jonge monniken hun pij opgeschort en spelen Amerikaanse baseball op het voorplein. Wij wonen er een les bij voor novicen. Wij komen net binnen als een acoliet met wierook door de rangen van de nieuwelingen schrijdt. Hetzelfde scenario wordt ingeoefend als in de gebedsdienst elders. Nu zitten de leermeesters vooraan op een rij en de leerlingen voor hen. Ook zij reciteren de teksten van buiten of uit boeken. Ik neem plaats in een vensternis. Rechts van mij zit een laatste rij van slechts zes monniken. Ze lachen, zwijgen, spelen, gapen, frutselen aan hun kledij en kijken geïnteresseerd naar de Europeanen. Ik vermoed dat dit het ezelsbankje is. Precies voor mij zit er een tiener die plots andere woorden begint te schreeuwen doorheen het koor. De protestsong van een rebelse puber?

Hoe dan ook, deze evenementen zijn aangrijpend in hun eenvoud en hun samenspel.

Morgen trekken we Bhutan binnen, tot voor enkele jaren een gesloten gebied. Nu een land dat zich richt op het “Bruto Nationaal Geluk” en probeert dit te verhogen. Ik laat je bij gelegenheid horen hoe dit hun lukt.

Gard Vermeulen