Bakens verzet
Uit een artikel van Geert De Kerpel
De publicatie van Amoris laetitia (Vreugde van de liefde) is zonder twijfel een nieuw scharniermoment in het al bij al nog steeds jonge pontificaat van paus Franciscus.
Gigantische uitdaging
De afsluitende adviezen reveleerden hoe het ook tot bij de hoogste kerkelijke leiders volop is doorgedrongen dat de katholieke kerk voor een gigantische uitdaging staat om haar eeuwenoude boodschap over huwelijk en gezin nog daadwerkelijk te laten doordringen in brede lagen van de maatschappijen in deze postmoderne tijden. Maar tevens werd ongemeen zichtbaar dat de hoogste kerkechelons over een aantal cruciale aspecten erg uiteenlopend denken. Niet het minst de vraag hoe de kerk zich het beste kan opstellen tegenover de nieuwe samenlevingsvormen die voor zovelen realiteit zijn, leidde tot verhitte debatten en zelden publiek geziene tegenstellingen.
Meer barmhartigheid
Franciscus hield al die tijd zijn kaarten tegen de borst. Tegelijk lieten zijn preken, lezingen en catecheses, waarin hij onophoudelijk een lans brak voor meer barmhartigheid, overduidelijk aanvoelen dat een koerswijziging in die richting zijn voorkeur genoot. Maar wat zou dat finaal concreet betekenen? Amoris laetitia geeft ondubbelzinnig het antwoord. Ook onder deze bisschop van Rome blijft de katholieke kerk, uiteraard, onverminderd als ideaal het verbond voorhouden dat een man en een vrouw in alle vrijheid kunnen sluiten, waarin ze eeuwige trouw beloven, dat vanaf dan onverbrekelijk wordt want door God zelf afgesloten en dat, als enige, geheel uit zichzelf in staat is tot het scheppen van nieuw menselijk leven. Alleen dat verbond kan ook voor deze paus sacramenteel worden bevestigd.
Andere samenlevingsvormen
Maar tegelijk wordt voor het eerst een heel onbevangen ‘ja’ geformuleerd tegen andere samenlevingsvormen, hetero- én homoseksuele. Niet zomaar gelijkgesteld aan dat ene ideaal, maar niet zelden er wel naar op weg. Ook in die samenlevingsvormen kunnen de Geest werkzaam en het goede aanwezig zijn, schrijft Franciscus letterlijk. Niemand is geëxcommuniceerd, niemand wordt achtergelaten, luidt het even helder. Wat een verschil met wat de Catechismus van de Katholieke Kerk daarover stelt, amper twintig jaar geleden gepubliceerd onder paus Joannes Paulus II en zijn opvolger Benedictus XVI, die de pen ervan vasthield. Toen klonk het nog zonder meer dat deze levenswijzen in strijd zijn met de waardigheid van het huwelijk, de grondgedachte van het gezin aantasten en een zware zonde zijn die uitsluit van de communie.
Focus grondig gewijzigd
Niets van dat taalgebruik vinden we terug in Amoris laetitia, zonder dat een jota van de kerkelijke leer wordt veranderd. Maar de focus wijzigt grondig. Voor paus Franciscus moet de kerk niet alleen het ideaal hooghouden, maar evenzeer en altijd opnieuw in de realiteit van de plaats en de ruimte gaan staan waar de concrete mens leeft. Van daaruit dient met hem op weg te worden gegaan, stap voor stap richting het volmaakte waartoe het evangelie oproept, ervan uitgaand dat in elke mens goedheid zit en groei mogelijk is.
Tot zover Geert De Kerpel.
