Quote
“Ik had maar tien procent kans. Ik ben zo dankbaar dat ik anderen nu kan helpen.”
Diepgelovige schlagerzanger Christoff overwon op zijn elfde een hersentumor. Hij richtte een vzw op voor zieke en arme mensen, en tracht wekelijks te helpen op een afdeling palliatieve zorg. (Reyers Laat, 22 maart)
Toch vertrouwen in de kerk
Uit een artikel van Emmanuel Van Lierde
In 2011 lieten zich effectief 1.827 mensen uitschrijven uit het doopregister, vooral door het publiek worden van de pedofilieschandalen.
Toch is het niet allemaal kommer en kwel. Zo zijn er ook volwassenen die toetreden tot de kerk. Dit jaar ontvangen 167 catechumenen in de paasnacht het doopsel, het vormsel en de eerste communie. De voorbije jaren waren ze gemiddeld met 150. Daarnaast zijn er tenminste 108 volwassenen die als kind werden gedoopt, maar niet gevormd en die dat sacrament in de paastijd ontvangen. Omdat dit vaak op Pinksteren gebeurt, zijn nog niet alle aantallen bekend.
Het gaat over mensen van alle leeftijden met heel diverse achtergronden. Dat stelt vragen aan de huidige organisatie van de catechese die in de parochies nog altijd op kinderen is afgestemd. Wat bieden plaatselijke geloofsgemeenschappen aan zoekende volwassenen aan die stap voor stap Christus ontdekken? En brengt het op tocht gaan met die bekeerlingen ook veranderingen teweeg in de kerk? In Frankrijk hebben ze daar alvast meer ervaring mee. Daar worden in de paasnacht 1.463 jongeren tussen 13 en 18 jaar en 3.476 volwassenen gedoopt. Een brochure van de Franse bisschoppen over die noodzakelijke vernieuwing van de catechese werd trouwens onlangs in het Nederlands vertaald onder de titel Naar het hart van het geloof. Christen worden vanuit de paaswake (Licap, Brussel).
Tot zover Emmanuel Van Lierde.
‘De christen is niet alleen een gelover, maar ook een doener’
Uit een vraaggesprek van Jan De Volder met Gerard Bodifee
Gerard Bodifee (67) is astrofysicus en filosoof. Hij werd bekend als wetenschapsjournalist in De Standaard. Mede uit onvrede met de redactionele lijn verliet hij de krant in 1994 om zich geheel te wijden aan het publiceren van boeken en het geven van lezingen. Hij is gehuwd met Lucette Verboven, bekend van Braambostelevisie. Bodifee noemt zich van kindsbeen af religieus bewogen. “Mijn geloof is geen gelukstherapie, het is altijd problematisch. Soms ben ik blij om eens gewoon aan wetenschap te doen, dat is zoveel ongecompliceerder.”
Bodifee erkent zich in de uitspraak van de Nederlandse schrijver Willem Jan Otten, die zegt dat hij eerder een katholiek is dan een christen. “We zouden moeten huiveren voor het woord christen. Volgens Friedrich Nietzsche heeft er ooit maar één christen geleefd en die is gestorven aan het kruis. Voldoe ik aan de hoge normen die aan een christen worden gesteld? Haat ik mijn vijand niet meer dan ik hem bemin? Het is eenvoudiger katholiek te zijn, dan ben je lid van een club met een christelijk doel.”
Hoe kijkt u naar de manier waarop de katholieke kerk evolueert?
”Als ik terugdenk aan de preconciliaire kerk van mijn jeugd, heb ik helemaal niet dat beeld van het afschrikwekkende instituut met zijn onderdrukkende seksuele moraal, zoals het vaak wordt voorgesteld. De zogenaamde bevrijding daarvan die kwam in onze cultuur, is veeleer een benauwenis geworden. Jongeren moeten vandaag seksueel actief zijn, vanop jonge leeftijd. Ik zie bij hen hoeveel angst dat creëert. De oude moraal was: ‘Je moet je leren beheersen als jongere; er komt een moment wanneer je trouwt met de ware en dan kun je je seksualiteit ten volle beleven.’ Dat was niet zo onzinnig als het vandaag wordt voorgesteld.”
“Wel leed de kerk van voor het concilie aan dorheid en verkalking. Ik heb de routine meegemaakt van pastoors die hun missen aframmelden. Een revitalisering was nodig. Maar de liturgische veranderingen hebben geleid tot een banalisering en daarvoor betalen we tot op vandaag de prijs. Niets heeft de jongeren meer de kerk uitgejaagd dan de zogenaamde jongerenmissen. Waar jongeren vandaag te maken krijgen met de mooie, waardige en plechtige liturgie voelen ze zich vaak aangesproken.”
Wat verwacht u van de nieuwe paus, Franciscus?
“Ik ben blij dat het iemand is die van buiten Europa komt. In Europa brandt de lamp niet meer. We hebben hier nog een hoge dunk van onszelf; we achten ons vernieuwers, maar vaak zijn we alleen maar bezig met de eigen obsessies van de dag. Ik hoop dat Franciscus zich niet de les laat lezen door een zogenaamde moderniteit die in werkelijkheid veeleer een postmoderniteit is, en dat hij in plaats daarvan de weg wijst naar de bronnen van het christendom, dat wil zeggen, naar het evangelie.”
“De eerste tekenen zijn zeker gunstig. Er is veel hoop. Maar zeker is dat deze paus, hoe belangrijk zijn pontificaat ook zal zijn, de herinnering aan zijn beide voorgangers niet zal wegnemen. Ik had steeds een mateloze bewondering voor zowel Joannes Paulus II als Benedictus XVI.”
Hoezo?
“Beide pausen hebben mij diep ontroerd en kracht gegeven. Ik bewonder de wijze waarop ze allebei niet toegaven aan de druk van de seculiere tijdgeest. Ze hielden stand en trotseerden de onpopulariteit. Allebei werden ze bespot en vernederd, en zeker in de laatste fasen van hun pontificaat leken ze op de Jezus van de kruisweg. Ze toonden aan dat een paus niet een manager van een bedrijf is, maar een herder, een plaatsvervanger van Petrus, die het dichtst bij Christus staat. De abdicatie van Benedictus XVI groeide wellicht in het besef dat zijn krachten te kort schoten. Naar wereldse maatstaven was zijn pontificaat wellicht een mislukking, wegens de schandalen die hij niet onder controle had. Hij is bezweken onder de slagen, zoals Christus bezweken is onder het kruis dat hij moest dragen. Naar christelijke maatstaven is zijn pontificaat geen mislukking, maar integendeel een aangrijpende getuigenis van een diep en trouw geloof.”
Een seculiere cultuur verabsoluteert het wetenschappelijke en discrediteert het religieuze vertoog. Hoe kunnen geloof en wetenschap opnieuw samen worden gedacht?
“Je moet ze niet samenbrengen; ze bestaan naast elkaar. Wetenschap en religie zijn verschillende manieren om over de werkelijkheid te spreken. Wetenschap kijkt naar de fysische toestand en de wetmatigheden van de wereld. Religie gaat niet daarover, maar over de bestemming van het bestaan. Een tekst die geldt als een schoolvoorbeeld van het zogenaamde conflict tussen geloof en wetenschap is het scheppingsverhaal in Genesis 1. De wetenschappelijke mens zal zeggen dat het verhaal niet klopt, omdat het heelal ontstaan is uit een big bang en het ontstaan van de mens te verklaren is vanuit een Darwiniaans proces van mutaties en selecties.”
“Maar dan leest hij de tekst niet goed. Want Genesis geeft geen feiten weer, maar zegt dat het bestaan goed is. ‘En God zag dat het goed was…’ Dat is een uitspraak die de wetenschap nooit zal doen, want zij stelt zich neutraal op. Zij beschrijft feiten, geeft geen appreciaties. Bovendien geeft de tekst van Genesis een opdracht aan de mens, namelijk om het scheppingswerk voort te zetten. Dat houdt een ethiek in. De schepping voortzetten betekent het goede uitbreiden en dat gebeurt door morele handelingen. Een puur wetenschappelijke kijk op de mens reduceert hem tot een combinatie van willoze proteïnen en nucleïnezuren, zonder zin of zonder taak. Wetenschap zoekt waarheid, religie zoekt goedheid. Wellicht vallen het goede en het ware samen. Maar niet noodzakelijk nu al, in deze onvolmaakte wereld.”
Wat drijft u? Waaraan ontleent u uw hoop?
“Hoop is een vreemde deugd, een mengsel van deugd en ondeugd. Want hoop houdt altijd een zekere ontevredenheid met de bestaande toestand in. De hopende mens berust niet in het bestaande, maar verlangt naar een betere werkelijkheid. Hoop is een uiting van onvrede. Het typeert het christendom dat het deze houding verheft tot een goddelijke deugd.”
Tot zover Jan De Volder en Gerard Bodifee.
