’Meten is niet altijd weten, er is meer in de wetenschap’

Uit een vraaggesprek van Frans Crols met Mia Leijssen
(Gelezen In Tertio Van 21 April 2010)
Mia Leijssen is psychotherapeute en hoogleraar in Leuven, en bedrijvig auteur. Uit haar ervaringen ontwikkelde zij, na een tijd van atheïsme, een relatie met het Goddelijke. Leijssen is een Europese pionier van de spirituele psychotherapie.
Zet - of zette - de psychologie niet aan tot respect voor geloof en gelovigen?
“Sigmund Freuds stelling dat religie een projectie is van innerlijke angsten en verlangens speelde in mijn opleiding geen rol meer. De psychoanalyse was in die tijd - de jaren zeventig - in Leuven al een keuzevak dat ik niet heb gevolgd. De sfeer aan de faculteit psychologie in Leuven is en was dat al wie gelovig is heel naïef moet zijn.”
Bidt u?
“Ik heb een ochtendritueel waarbij ik mij een kwartiertje in stilte terugtrek in mijn gebedshoek bij een icoon van Maria. Bidden is voor mij contact maken met de goddelijke bron. Ik heb het gevoel van een directe verbinding met de spirituele energie van Maria. Op zeer wonderlijke wijze ben ik geregeld gestoten op de kracht van de goddelijke moeder Maria. In heel wat religies wordt een moedergodin aanbeden. De katholieke kerk is patriarchaal en dubbelzinnig over seksualiteit. Maria moest in die opvatting maagd zijn. Tja, voor mij is zij een vrouw van vlees en bloed en een inspirerende bron van spiritualiteit.”
Ziet u een kentering naar religiositeit in het geseculariseerde Europa?
“Er is zeker een kentering, maar sommigen marginaliseren en bespotten die. Omdat die mensen zelf geen spirituele ervaringen hebben, ontkennen zij dat anderen die wel kunnen hebben. Akkoord, het is een lastige evenwichtsoefening om de ervaring te erkennen zonder uit te glijden naar magisch denken. De kracht van de Geest - geest met hoofdletter -, hoe kun je die recht doen zonder waanideeën te koesteren? Dat vind ik ook een bijzonder belangrijk aandachtspunt. Uiteraard, ik ben en blijf wetenschapper. De kracht van de geest of het bewustzijn is evenwel te lang ontkend door wie zich wetenschapper noemt en de materie werd daarom aanbeden. Terwijl bewustzijn in staat is tot het scheppen van materie, maar materie geen bewustzijn kan voortbrengen?”
Noemt u zich katholiek, christelijk?
“Ik val te weinig samen met de orthodoxie zoals de katholieke kerk die koestert en heb weinig op met de leer, de buitenkant, de regels waar een kerk mee bezig is. Ik heb onvoldoende verwantschap met die structuren om me katholiek of christelijk te noemen. Ik herken mij wel in de universele dimensie van het ervaren van het goddelijke. Daarom ben ik geïnteresseerd in de mystieke tradities omdat die kern in verschillende religies dezelfde is: goedheid, schoonheid, waarheid, liefde. Ik zag zuster Jeanne Devos bezig in India en weet hoe zij het hindoeïsme en andere religieuze tradities in haar leven toelaat. De Quakers zijn een heel mooi voorbeeld van een religie die met ervaringen werkt. In de psychotherapeutische richting van het focussen zitten veel Quakers omdat die van nature in hun religie de aandacht naar binnen keren, het innerlijke licht cultiveren.”
Geeft de K.U.Leuven u de ruimte?
“Nederlandse universiteiten zijn toegespitst op wat zij wetenschappelijk noemen. In Nederland heeft zelfs de psychotherapie daar geen plaats meer. Een van de mooie dingen van Leuven is dat de universiteit heel bewust de verschillende stromingen van de psychotherapie behoudt. Zij is daarmee vrij uniek en die brede aandacht is een grote rijkdom.”
Is de K.U.Leuven katholiek?
“Wat ik waardeer in Leuven is de grote openheid en verdraagzaamheid. Het is een kwaliteit van deze universiteit dat zij zich nooit druk gemaakt heeft over het katholieke gehalte van een hoogleraar en aanvaardt dat er veel niet-katholieke docenten en onderzoekers zijn. Ik ben er thuis.”