Cursiefje van Frans De Maeseneer
Of ik het hier vertellen mag? Zopas kom ik terug van een lange vergadering in Roeselare. We zaten rond een tafel met zeven mensen: een Italiaan, een Pool, een Nederlander en vier Vlamingen. Vijf heren en twee dames. Hoe zouden we elkaar vinden? Hoe, in welke taal, zouden we met elkaar communiceren?
We dachten dat het Engels zou worden, maar nee, het werd Italiaans met een Nederlandse tolk. En dat is gedurende meer dan drie uren vlot, vruchtbaar en hartelijk verlopen. We waren zelfs tot de hoge deugd van humor in staat. Toen ik huiswaarts reed en thuiskwam, was ik zalig van binnen. Onze Pool en onze Italiaan - zo had ik de indruk - verstonden zelfs Vlaams. Echt waar. Ze wisten intuïtief wat we zegden. Ze konden namelijk goed liplezen in ons hart: we waren om hetzelfde begaan! Nu heeft onze Nederlandse collega schitterend, trouw en eenvoudig vertaler gespeeld. Ik bewonderde de lieve taalvaardigheid van die man. Maar één keer liet hij het afweten. Voor het mooie Nederlandse woord ‘genegen’ vond hij niet meteen het Italiaanse alternatief. ‘Genegen’ bleef in zijn mond steken. De Italiaanse en de Poolse medebroeder hadden het begrepen zonder het te verstaan. Genegenheid is immers onvertaalbaar omdat het zo woordeloos authentiek is.
Van daaruit mijmer ik verder: het is toch gezond dat mensen meertalig zijn. Of moet het dan toch een toren van Babel worden? Die toren bleek uiteindelijk een ramp te zijn ‘omdat ze allen dezelfde taal spraken’. Dat is een uitdagend diep woord. Het wordt nog sterker wanneer we in het verhaal verder mogen horen dat God als het ware zijn hart vasthield: het is toch niet waar zeker, ze spreken allen dezelfde taal, ze verstaan elkaar? Maar dat vond onze Heer en God een vloek. Mensen zijn namelijk niet geroepen om als uit één mond hetzelfde te denken en te zeggen. De hele mensheid één grote onpersoonlijke kudde? Foei. Ze verstaan zogezegd elkaar omdat ze niets te zeggen hebben. Omdat ze hun eigenheid, hun eigen geweten, hun eigen fantasie hebben begraven ‘op het altaar van de uniformiteit’!
Goed overeenkomen, elkaar liefhebben, bestaat er niet in onszelf dood te zwijgen. Dat is zeker geen deugd. Genegenheid heeft te maken met mensen die vele talen, vele registers, vele variaties, vele melodieën, vele tongen en vele woorden en vele dialecten bespelen. Wees gerust, mensen die het goede ‘genegen’ zijn, vinden elkaar wel. Er bestaat iets als een spirituele internazionale. Er bestaat zoiets als globalisering van de genegenheid.
God is meertalig.
