Asjoera in Iran
Lang geleden, in het jaar 632, net na de dood van de profeet Mohamed, groeiden er al meningsverschillen in de jonge Islam. Sommige volgelingen vonden dat wijze, vrome mannen uit de nabijheid van Mohamed hem moesten opvolgen. Omdat zij het best begrepen wat de profeet eventueel nog niet had duidelijk gemaakt. Deze groep leverden de eerste imams. Andere mohammedanen dachten dat best een familielid van de profeet hem kon opvolgen.
De profeet had elf vrouwen, waarvan de drie eersten na elkaar, de anderen min of meer gelijktijdig. Daarnaast had hij één slavin. Van de zeven kinderen die hij had, waren er zes van zijn eerste vrouw en eentje van zijn slavin. We onthouden zijn dochter Fatima, die de vrouw werd van Ali. Deze Ali, de schoonzoon van de overleden stichter, werd aangepord om zich als opvolger te installeren. Hij was een vredelievend man en probeerde te overleggen en te verzoenen met de andere groep. Hij deed er vijfentwintig jaar over, tevergeefs.
Daarmee kwam er de eerste scheuring in de islam: de volgelingen van Ali zijn de shiïeten, de anderen de soennieten. Later kwamen er meer scheuringen en dat maakt de huidige oorlog in het Midden-Oosten zo onoverzichtelijk.
Ik blijf even bij Ali. Hij had twee zonen bij zijn vrouw Fatima en twee dochters. Zoals nog steeds spelen vrouwen in de Islam en in het Midden-Oosten nauwelijks een rol. (Beschuldig me niet van seksisme, ik zie wat ik zie.) Hoessein was voorbestemd om Ali op te volgen. (Zijn broer was al overleden) In 680 was hij het niet eens met de aanduiding van een kalief buiten de familie, en reed naar de hoofdstad om het tij te doen keren. Maar de nieuwe machthebber stuurde hem een garnizoen soldaten tegemoet. Zij troffen elkaar in Karbala, in het huidige Irak. De schermutseling -met een veel te groot woord wordt dit “de slag van Karbala” genoemd- keerde in het nadeel van de kleinzoon van de profeet. Hij werd samen met alle mannen uit zijn familie gevangen genomen en gemarteld. Zo werd hem water onthouden, in de woestijn de grofste en pijnlijkste marteling. Zelfs zijn zes maand oude baby-zoon werd gemarteld. Na tien dagen werden Hoessein en zijn gevolg gedood. Dit wordt deze dagen herdacht in heel Iran, -Asjoera heet deze periode- want dit land is shiïetisch, volgelingen van Ali.
Al verscheidene dagen verschijnen overal in de steden en dorpen vlaggen op de huizen, versieringen op alle publieke en religieuze gebouwen, worden vrouwenfiguren of –portretten afgedekt met tapijten. Merkwaardig ook dat de meeste mannen nu geheel of gedeeltelijk in het zwart gekleed gaan. In deze dagen, zeker vandaag 23 en morgen 24 oktober, trekken er overal processies op uit met alleen van jongens en mannen in het zwart die zich op de borst kloppen en geselen. De vrouwen kijken toe van op de stoep.
In de voorbereiding moet men ook goede daden verrichten. Op een avond stond ik met een Iraanse leraar Engels te praten toen een meisje van een jaar of tien langs kwam en ons beiden een beker zoete limonade bracht. Zo maar. Toen ik niet zo onmiddellijk een taxi vond, stopte er een man in zijn auto naast mij, nam me mee naar het centrum en weigerde elke vergoeding. Een snaak duwde mij zijn laatste suikerbol in de hand. Een paar vrouwen in mijn reisgezelschap mochten bij de bakker, noch bij de groetenhandelaar betalen voor hun aankopen.
De negatieve kant voor de toerist: deze twee dagen is ongeveer alles dicht. De reisleider doet wat inkopen in die enkele winkeltjes die ’s morgens open zijn en we picknicken ’s middags onderweg. ’s Avonds draait het restaurant van het hotel op minitoeren.
De historische begraafplaats van koning Kuros de Grote in Pasargad is gesloten. Alle mooie gebouwen van Shiraz zijn dicht. Misschien vind ik nog enige moskeeën open bij de gebedstijden. Of een parkje.
Ondertussen is hier ook de herfst binnengetreden: de bomen worden rossig en dor, de temperaturen zijn op hun hoogste nog 25° ‘s middags en zo’n 8° ‘s nachts. Tot nu toe heb ik slechts twee dagen regen gekregen. Het is een heerlijke tijd om nu te reizen. In de zomer kan de temperatuur oplopen tot 40° en meer, in de winter dalen tot -20°.
Het gewone leven van handel en zaken stopt dan ook van de middag tot vier uur in de namiddag. De stad lijkt dan wel uitgestorven. Ook het verkeer wordt dan weer heel mager. Het betekent ook dat de handelaar rond negen uur al zijn waren uitstalt op de stoep, ze op de noen weer binnen pakt tot vier uur en dan weer ’s avonds rond acht uur sluit. Veel werk inderdaad.
Ik blijf nog enkele dagen. Tot binnenkort.
