1 . “Angela Merkel vaart consequente koers”
Uit een artikel van Geert De Cubber
“De koningin van Europa”, noemt journaliste Michèle de Waard haar in Angela Merkel. Een politieke biografie. “De christelijke normen en waarden zijn een kompas voor haar.” Tertio zocht de auteur in Den Haag op.
Michèle de Waard was correspondent in Duitsland toen dat land pas herenigd was. Ze maakte dan ook de politieke opmars van toenmalig bondskanselier Helmut Kohls Mädchen van dichtbij mee. Intussen staat Angela Merkel al twaalf jaar aan het hoofd van Duitsland en ziet het er naar uit dat ze er na zondag nog vier jaar bij mag doen.
Na de val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 wilde ze absoluut de Bondsdag in, een snelle Duitse hereniging en een sociale markteconomie. Dat laatste is voor haar belangrijk: ze wil de markteconomie sociaal gestalten, zoals dat in het Duits heet. Als voorstander van de globalisering wil ze een markteconomie met een sociaal gezicht. Dat is ook de kern van de economische hervormingsprogramma’s in de Europese Unie. Maar daar is Zuid-Europa nog ver van verwijderd.
Onder meer onder druk van Duitsland werden hun zware besparingen opgelegd. Waar is daar het sociale gezicht?
“Wie de cijfers bekijkt, beseft dat 40 tot 50 procent jeugdwerkloosheid een samenleving ontwricht. Als je de diepte ingaat, merk je dat Merkel in een vroeg stadium in Griekenland, Spanje en Italië ervoor gepleit heeft dat werklozen in Duitsland een opleidingsprogramma konden komen volgen.”
Noemt u haar daarom “koningin van Europa” in uw boek? Omdat ze de Europese problemen probeert aan te pakken?
“Time Magazine verkoos haar in 2015 tot Person of the Year op basis van haar vluchtelingenbeleid. Het weekblad noemde haar Chancellor of the Free World. Ze is pragmatisch, maar ook principieel. En die combinatie heeft gewerkt om de EU in het algemeen en de Eurogroep in het bijzonder bij elkaar te houden. Duitsland is het grootste en sterkste land in Europa. Al acht jaar op rij presteert de economie goed. Nochtans heeft het land enorm afgezien na de hereniging. De verborgen werkloosheid liep in sommige delen in het oosten van Duitsland op tot 40 procent. Een deel van die werklozen werd omgeschoold, maar een deel kwam niet aan de bak en moest van een uitkering leven. Dat heeft Duitsland naar schatting 2.000 miljard euro gekost. Dat verhaal van bloed, zweet en tranen heeft Merkel ook in Griekenland, Spanje en Italië verteld. Uiteindelijk is het een kwestie van volharden. Met die boodschap trok ze – omringd door vijandigheid – naar Athene om de Grieken tijdens het dieptepunt van de crisis een hart onder de riem te steken.”
Merkel gaat geregeld tegen de stroom in. Typeert haar dat?
“Ja! Toen ze dat onderhoud met Griekenland had, dacht minister van Financiën Schäuble dat de Grexit ophanden was. Maar Merkel heeft er alles aan gedaan om de Grieken niet te laten vertrekken. Ik heb ook nauwgezet gevolgd wat ze met het Verenigd Koninkrijk deed. Merkel heeft grote inspanningen gedaan om de Britten in de EU te houden. Zo heeft ze ooit toenmalig Brits premier David Cameron met vrouw en kinderen uitgenodigd op Schloss Meseberg, het kasteel van de kanselier in de buurt van Berlijn. Dat is niet zo normaal voor haar. Maar zodra iets haar veel waard is, investeert ze in politieke vriendschappen. Met Europese maatregelen rond een scherper migratiebeleid en beperking in de bijstand wilde ze de Britten in de EU houden, tevergeefs. Als ze principieel iets wil, dan doet ze het ook. Onmiddellijk na de kernramp in het Japanse Fukushima (in 2011, nvdr) besliste ze in een soort Nacht-und-Nebel-Aktion tot uitstap uit de kernenergie. Daarvan zei ze laatst nog in een interview aan een vrouwenblad dat dat het politiek moeilijkste en moedigste besluit is dat ze ooit nam.
Zelf zegt ze dat ze gedreven wordt door christelijke normen en waarden. Dat is haar kompas en daar vecht ze voor. Zelf heeft ze principieel moeite met het homohuwelijk, maar als ze weet dat een meerderheid daar voor is, verzet ze er zich toch niet tegen. Ook bij euthanasie en levenseindevragen zie ik haar nog niet zo direct liberale standpunten te verdedigen.”
Tot zover Geert De Cubber en Michèle de Waard.
2 . Wonder geschiedde aan maatschappij en kerk
Uit een artikel van Emmanuel Van Lierde
De kerkelijke organisatie Missio gooit dit jaar het roer om. De campagne die in oktober – traditioneel de missiemand – begint, focust niet op een hulpbehoevend land maar wel op het ontwikkelde Zuid-Korea. De organisatie is ervan overtuigd dat de kerk in dit Aziatische land een spiegel kan voorhouden aan de kerk in België. Midden een hoogtechnologische en economisch welvarende maatschappij slaat de boodschap van het christendom daar aan. Toenemende materiële rijkdom leidt blijkbaar niet automatisch tot minder geloof en meer secularisatie. De kerkgemeenschappen floreren in Zuid-Korea en ze durven naar buiten te komen met hun boodschap. Bovendien deelt de Koreaanse kerk haar overvloed aan personeel en middelen met de wereldkerk. Korea zendt zijn missionarissen uit. Wat kan de Belgische kerk leren van die dynamische kerk in Zuid-Korea? Tertio trok op uitnodiging van Missio naar de hoofdstad Seoel en zocht het uit. En geen betere gids daarbij dan de Gentse bisschop Luc Van Looy die er jarenlang missionaris was en de taal perfect beheerst.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende het einde van de Japanse bezetting sinds 1910. De Sovjet-Unie zocht invloed in het noorden, Amerika in het zuiden. Dat mondde uit in de Koreaanse Oorlog (1950-’53). De strijd tussen het communistische regime en de westerse troepenmacht werd gestaakt in 1953, maar tot vrede kwam het niet. Een zwaar bewaakte frontlijn scheidt tot op heden beide Korea’s.
Langzaam maar zeker ontpopte het arme zuiden zich tot een welvarende republiek. Die ombouw begon tijdens het militaire regime (1963-1979) van Park Chung-hee. Beslissend daarbij was de aanleg van hoofdwegen en treinverbindingen tussen de havens om handel op gang te brengen. Wetenschap, technologie en massa-industrie – Made in Korea – werden aangewakkerd voor de export.
Modern én religieus
De jongste cijfers van het Nationaal Bureau voor Statistiek geven aan dat in 2015 een grote meerderheid - 56,9 procent – officieel geen godsdienstig lidmaatschap heeft. 43,1 procent hangt wel een godsdienst aan: 27,6 procent is christen en 15,5 procent boeddhist. De protestantse en katholieke kerk kenden vooral vanaf het midden van de 20ste eeuw een snelle groei. Terwijl slechts 5 procent van de bevolking christen was in de beginjaren van de republiek Zuid-Korea, gaf in 2015 19,7 procent aan protestant te zijn en 7,9 procent katholiek. In reële cijfers betreft het ongeveer 13,5 miljoen christenen: 9,67 miljoen protestanten en 3,89 miljoen katholieken, op een totaal van ruim 50 miljoen inwoners. Opmerkelijk is dat het christendom het beter doet in Seoel dan in de rest van het land. In de hoofdstad is 22,8 procent van de inwoners protestant en 14,2 procent katholiek.
Sociaal en politiek
Hoe valt die opmars van het christendom te verklaren? Voor de katholieke kerk ziet Gents bisschop Luc Van Looy – van 1964 tot ’67 en van ’72 tot ’84 missionaris in Korea – twee verklaringen. “In de tijd van de militaire dictatuur maakte kardinaal Stephen Kim Sou-hwan van de Myeongdongkathedraal van Seoel het veilige toevluchtsoord voor wie zich vreedzaam verzette tegen het regime. De kerk liet niet na te spreken over mensenrechten en democratie. Veel leerkrachten en academici ontdekten in de kerk zowel vrijheid als een antwoord op de geschiedenis die ze ondergingen. Dat intellectuelen voor het christendom kozen, versterkte uiteraard de groei van de kerk. Daarnaast was er het maatschappelijke engagement: de inzet voor de armen in de sloppenwijken. Vooral door de onderwijsinstellingen en de gezondheidszorg vonden steeds meer mensen de weg naar de katholieke kerk. Dat sociale dienstwerk maakte onze boodschap geloofwaardig.”
Katholicisme over zijn hoogtepunt?
Omdat de kerk floreert, beschikt ze over meer financiële middelen. De rijkdom en de macht nemen toe. Gewone gelovigen haken af omdat die tendensen voor hen in strijd zijn met Franciscus’ pleidooi voor een “arme kerk voor de armen”. De cijfers liegen er niet om. In de jaren 1955-’60 was amper 2,2 procent van de bevolking katholiek en 2,8 procent protestant. Tot 2005 gingen beide geloofsgemeenschappen er gestaag op vooruit. Toen was 11 procent van de bevolking katholiek en 18 procent protestant. Daarna bleven de protestanten groeien, maar bij de katholieken doet zich een knik in de statistieken voor. In 2015 zijn ze gedaald naar 7,9 procent.
Sociale inzet maakt kerk geloofwaardig
Het klonk al eerder in dit dossier: de kerk werd geloofwaardig in Korea door haar onderwijs- en zorginstellingen. Vooral religieuzen nemen nu die dienstbare en profetische rol op. Naast florerende zustercongregaties maakte Tertio uitvoerig kennis met de salesianen. In Korea hebben ze vijftien huizen. De 125 volgelingen van Don Bosco behartigen er meerdere scholen en één parochie, maar het meest in het oog sprong hun jeugdinstelling in Seoel. “Straatkinderen die een misdaad begingen en een gevangenisstraf kregen, komen bij ons terecht”, zegt de verantwoordelijke van het Salesian Youth Center. “Ze zijn tussen 15 en 20 jaar. Het verblijf in de instelling is nog altijd zoals in een gevangenis, maar het programma overdag biedt hen een heropvoeding. Er is een keramiekatelier of een aanbod houtbewerking zodat ze later aan een normale job geraken. Anderen volgen lessen om later hun studies te kunnen hervatten. We hebben nu zeventig jongeren onder onze hoede.” Tijdens een rondleiding door de klaslokalen en de ateliers vervolgt de salesiaan dat sommige jongeren die zich goed gedragen na verloop van tijd het centrum in het weekend mogen verlaten. “Er moet dan wel een ouder zijn die voor hen zorgt en hen begeleidt. We sturen ze niet alleen de wereld in.
Tot zover Emmanuel Van Lierde en de salesianen.
