1 . Eén op de elf christenen wereldwijd wordt vervolgd. Dat blijkt uit de jaarlijkse ranglijst van Open Doors. Vooral in het Midden-Oosten en in Oost-Afrika is de situatie nijpend. Opvallend: Open Doors neemt ook Mexico op haar ranglijst. “Drugsbendes intimideren christenen om de kerk monddood te maken. Omdat preken tegen drugsgebruik en afkickprogramma’s voor jongeren hun afzetmarkt aantasten, terroriseren drugsbendes christenen”, luidt het.
2 . De katholieke aartsbisschop van Moskou, de Italiaan Paolo Pezzi, ziet geen bezwaren voor een pausbezoek aan Rusland. Sinds de historische ontmoeting van Franciscus met de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill op Cuba vorig jaar, staat de deur voor zo’n bezoek op een kier. Pezzi zegt van orthodoxe zijde meer interesse te ervaren elkaar beter te leren kennen en meer samen te werken.
3 . Verenigde Staten onder Trump
“Kerk moet sterk moreel leiderschap tonen”
Uit een artikel van Jacques Hermans.
De katholieke kerk is een van de weinige organisaties in de Verenigde Staten die bijna evenveel Republikeinen als Democraten in de gelederen telt. Zij omvat hispanics (Spaans sprekende inwoners), zwarten en blanken en mensen uit alle opleidings- en economische milieus. Onderzoek wijst uit dat 52 procent van de katholieken voor Donald Trump stemde en 45 procent op Hillary Clinton. Die scherpe scheiding was ook al zichtbaar bij de verkiezingen die Barack Obama aan de macht brachten. De meeste bisschoppen probeerden zich buiten de partijpolitiek te houden. Nu stellen ze dat de kerk een belangrijke rol kan spelen bij het proces van “verzoening en heling” na de uiterst grove campagne.
Ook de Amerikaanse theoloog Stuart Squires, hoogleraar theologie aan de universiteit van Brescia (Kentucky), onderstreept dat de bisschoppenconferentie van de VS geen stemadvies uitbracht. Wel vroeg ze de priesters de gelovigen op te roepen te gaan stemmen en daarbij hun geweten te volgen.
Amerikaanse opiniepeilingen leren dat driekwart van de Amerikaanse katholieken geen probleem heeft met geboortebeperking. Het homohuwelijk en de legalisering van abortus werden telkens door zowat de helft van de katholieken onderschreven, dan wel verworpen. Die verdeeldheid zit diep geworteld, vertelt Squires. Wat nog verder compliceert, is de samenstelling van de katholieke gemeenschap. Voor de helft bestaat zij uit “autochtone” blanke Amerikanen en voor de andere helft uit “latino’s”, mensen met een Latijns-Amerikaanse achtergrond. Van wie dan weer de helft zelf nog als immigrant naar de Verenigde Staten is gekomen. Die latino’s vormen een groeiende groep, die zich bovendien steeds duidelijker profileert en politiek actief wordt. Het vluchtelingenvraagstuk staat vanzelfsprekend hoog op hun agenda.
Toekomst
Hoe ziet de toekomst eruit? Het wordt voor de kerkelijke leiders een moeilijke opdracht hun geloofsgemeenschap bijeen te houden, stelt Squires. Hij wijst erop deat de overwinning van Trump door vele Amerikanen wordt gezien als een teken dat het geweten en de traditionele waarden hebben gezegevierd. De diepe ontgoocheling aan de andere kant vraagt om een duidelijke erkenning van hun christelijke inzet. Ook voor de politieke leiders in Amerika wordt het een hele opgave de kloof te dichten en gezamenlijk een strategie voor de hele natie uit te stippelen. De kerk moet sterk moreel leiderschap tonen en zich daarbij niet beperken tot de beloftes die Trump maakte over abortus. Zij moet ook haar stem verheffen over immigratie, rassendiscriminatie, internationale vrede en sociaal welzijn, besluit Squires.
4 . Waar is Europa’s ziel?
Uit een vraaggesprek van Lucette Verboven met Timothy Radcliffe, de voormalige magister-generaal van de orde van de dominicanen. In 2015 benoemde paus Franciscus hem tot consultor in de Pauselijke Raad voor Rechtvaardigheid en Vrede die inmiddels opging in de nieuwe Congregatie voor de Gehele Menselijke Ontwikkeling.
Wat zijn genderrollen?
“Het verschil tussen man en vrouw impliceerde vaak de onderdanigheid van de vrouw. Het traditionele feminisme stelde hiertegenover dat iedereen gelijk is. Het nieuwe feminisme ziet terug een onderscheid. Man en vrouw hebben elk hun eigenheid. Hoe kan dat erkend worden zonder te vervallen in superioriteit of inferioriteit? We bevinden ons in de vreemde situatie waarin vrouwen wel kunnen claimen dat ze beter zijn in iets, bijvoorbeeld vrede bevorderen, grotere intuïtie hebben, maar mannen niet. We staan nog maar aan het begin van onze zoektocht naar wat het betekent om gelijk maar verschillend te zijn.”
Moet een christen zich inlaten met politiek?
“Toen Jezus zei: ‘Geef aan Caesar wat Caesar toekomt en aan God wat God toekomt’, bedoelde hij niet dat wij een onderscheid moeten maken tussen wat wereldlijk is (politiek, economie, enzovoort) en wat religieus is. Wat het beeld van God in zich draagt, hoort bij God. En omdat mensen gemaakt zijn naar Gods beeld, heeft religie iets te zeggen over alles wat mensen bezighoudt, incluis de schepping. Politiek gaat over het uitbouwen van de polis, de menselijke gemeenschap. Vandaar dat religieus geïnspireerde mensen de plicht hebben te spreken over politiek, zeker als het de menselijke waardigheid betreft.”
Hebben we het christendom nodig?
“Ik hou van de islam en ik begrijp de aantrekking die uitgaat van de eenvoud: de radicale oproep tot gehoorzaamheid. Ik heb veel tijd doorgebracht in moslimlanden en de oproep tot het gebed ontroerde mij altijd. Ik heb veel geleerd van moslimschrijvers en –vrienden. Jodendom, christendom en islam hebben elkaar iets te bieden.”
“Maar ik ben een christen omdat er wonderlijke en buitengewone aanspraken ten grondslag liggen aan onze religie, waarvan ik geloof dat ze waar zijn. We geloven dat God van ons houdt, net zoals de joden en de moslims. Maar we gaan een stap verder door te zeggen dat God liefde is. God is de liefdevolle gemeenschap van de Triniteit. Dat is het prachtige hart van onze religie: als we liefhebben worden we opgenomen in het leven zelf van de liefdevolle God. Wij geloven ook dat, in Christus, God onze menselijkheid, ons genot, onze vreugde, zorgen en pijn deelt. In het hart van het christendom heerst een onuitsprekelijke intimiteit met God. Het zijn die geloofsovertuigingen die Europa gevormd hebben. Ze liggen aan de basis van ons begrip van menselijke waardigheid, van wat het betekent een persoon te zijn en lief te hebben. En dus verlang ik naar een Europa dat zijn ongelooflijk mooi geloof, dat de ziel van Europa gevormd heeft gedurende bijna twee millennia, zou herontdekken. Zonder dat, waar is Europa’s ziel? Maar ik bid dat, wanneer het christelijke geloof zich vernieuwt in Europa – want dat zal zeker gebeuren – de vriendschap met God, die het hart van het christendom uitmaakt, zal overvloeien naar vriendschap met mensen van andere religies en naar hen zonder religie.”
