Maria bevestigt haar sterk ‘moedermerk’
(Uit het dossier ‘Bedevaartsmaand’ van Ludo Van den Eynden, Jan De Volder en Jos Vranckx)
Maria ontspringt blijkbaar met glans de huidige kerkcrisis. Als oeroud moederbeeld - een echt archetype - trekt de moeder Gods nog altijd sterk mensen aan en zeker de moeders onder hen.
Terwijl priesters en pastorale werkers in de parochies worden geconfronteerd met duidelijk minder kerkgaande mensen, hebben de Vlaamse mariale bedevaartsoorden zoals Oostakker daar geen weerslag van. Er komen daar veel gelovigen en ook niet-kerkse mensen over de vloer. Het Rijke Roomse Leven is definitief voorbij, maar de volksdevotie gaat daar haar eigen gang.
Nieuwkomers en nieuwe Belgen, moslims bijvoorbeeld, komen hier ook. Meer bepaald de Turkse bevolking uit Gent vindt gemakkelijk haar weg naar Oostakker. De devotie voor Myriam, de moeder van de profeet Isa (Jezus), en uitdrukkelijk geëerd in de Koran, is voor hen een aantrekkingspool. Ze gaan naar de grot, branden er theelichtjes. Maar de kerk komen ze niet binnen.
Craig Harline, hoogleraar in Utah (VS), belandde op jonge leeftijd in Vlaanderen als zendeling van de mormonen. Veel succes hadden hij en zijn collega niet met hun bekeringswerk, maar voor Harline had het wel een ingrijpend gevolg. “Ik raakte gefascineerd door de geschiedenis van het katholieke leven in Vlaanderen, de rijkdom van muziek, kunst, tradities en verhalen.” Hij kwam terug en werd onderzoeker aan de KU Leuven.
Een van de verhalen die hij uitdiepte, was Jezus-Eik. Vandaag een toeristische trekpleister voor kriekenlambiek en boterhammen met plattekaas, maar in de 17de eeuw was het Maria-kapelletje in het Zoniënwoud het brandpunt van een turbulente geschiedenis met tal van mirakels. Toch moest Jezus-Eik het uiteindelijk afleggen tegen Scherpenheuvel. “Het was niet zo dat de kerkleiders de vele bedevaarten van die tijd aan de mensen opdrongen”, beklemtoont Harline. “In feite was het omgekeerd. Gewone gelovigen namen het initiatief. Zij hadden ‘iets’ gezien of ervaren en trokken met hun verhaal naar de pastoor of de bisschop. De bisschoppen reageerden door tegelijk warm en koud te blazen. Ze beseften dat het bovennatuurlijke hun grootste troef was in hun strijd tegen het protestantisme dat alleen de Bijbel had, maar tegelijk wilden ze hun tegenstanders geen munitie leveren. Vandaar hun reactie: we gaan die vermeende mirakels grondig onderzoeken, processen-verbaal opmaken en alleen de echte erkennen.” Of hijzelf denkt dat al die genezingen echt zijn gebeurd? “Toch wel, want met bedrog of inbeelding zou het niet zo lang hebben geduurd. Die 17de-eeuwse mensen waren ook niet zo dom. Mirakels hebben trouwens altijd bestaan in het christendom, met de verrijzenis van Jezus als het grootste van allemaal. Geloof maakt mensen ontvankelijk voor wonderen. Jezus zelf zei dat hij geen mirakels kon doen als er geen geloof was.”
“Er gebeuren nog altijd dingen die niemand kan verklaren, daarom blijven bedevaarten bestaan. Dezelfde gebeurtenis is voor de ene mens een wonder en voor de andere niet, en ze hebben allebei gelijk. De ene ziet iets wat de andere niet opmerkt. Het gaat om subjectieve ervaringen, geen enkel ‘mirakel’ wordt door iedereen als zodanig erkend. Een wonder is emotie. Wie het teveel rationaliseert, helpt het om zeep.”
Tot zover het dossier ‘Bedevaartsmaand’.
