Cursiefje van Frans De Maeseneer
Vooraf, dit is een typische vraag van oude mensen. Jonge mensen zijn daar niet mee bezig. Ze leven uur na uur: wat zijn moet, dat zal zo zijn. Oudere mensen redeneren evenwel altijd. Zij leggen altijd verbanden. Ze spreken altijd volgens het schema: vroeger en nu, oorzaak en gevolg, essentie en bijkomstigheden. Zo werden we opgevoed. En deze opvoeding was gezond en vruchtbaar. We voelden ons daar goed bij. We konden immers alles plaatsen. Min of meer toch. We waren ‘gesitueerd’ en dat hielp. Verleden, heden en toekomst gaven elkaar de hand. We hadden - om het met een gewichtig woord te zeggen - grond onder onze voeten. We durfden het zelfs aan te beweren dat we alles onder controle hadden. Maar dat was toch al min of meer dubieus. Onze zekerheid was er wel… omdat we dat zo nodig hadden?
Maar zie, in het jaar 2012 zijn vele mensen deze tel kwijt. Het verloop van het leven beheersen we niet meer. Het loopt allemaal anders. Het is meer dan lopen. Het is hollen. Het gaat allemaal zo ontzettend vlug. Het wordt bovendien gestuurd vanuit verre anonieme cenakels en hoge ivoren torens. Made in USA, made in Japan, made in Taiwan, made in Germany. Niemand van ons die nog greep heeft op hetgeen ons opgelegd wordt en gedicteerd. Het zijn teams, bureaus en onderzoekscentra die de koers bepalen. Volgens ons levensgevoel is het allemaal te driftig en te ingewikkeld. En het valt nooit eens stil. Iedere dag wordt ons een nieuw menu geserveerd. Indigestie is het gevolg. Het gevolg is ook dat we op onze adem trappen en dus kortademig worden. Volgens alle geneesheren is dat ongezond.
Allemaal goed en wel. Maar hoe gaan we daar mee om? Mag ik persoonlijk zijn? Jawel. Dank u. Welnu, ik ga ervan uit dat ik het niet snap. Dat is al heel bevrijdend. Ik moet het namelijk niet allemaal snappen. Ik ben uiteindelijk maar één klein individu op deze grote planeet die bewoond en bevolkt is door vele miljoenen gele, blanke en zwarte mensen. Wie heeft het ooit aangedurfd ons te verplichten om rechter te zijn over het hele verloop der dingen? En dan zou, please, ons oordeel nog to the point moeten zijn? Dat oordeel van ons zou dan ook nog perspectief moeten openen waar nog nooit een sterveling op aarde heeft aan gedacht… Wat voor hoogmoed is dat toch? Hoogmoed die we ons laten aanmeten. Met welk recht alstublieft?
Misschien is dit mijn antwoord: Ik mag geen (be)heerser zijn. Het is veel gezonder een (be)dienaar te zijn van de geschiedenis. Oef, terwijl ik het schrijf, merk ik dat dit een groot woord is. Toch schrap ik het niet: (be)dienaars worden van de geschiedenis!
Is dat dan het laatste woord? Nee, er is toekomst die ons overvalt en die ons overmeestert. Dat is toekomst buiten en ondanks ons. Er is echter ook een toekomst die we zelf kunnen ontwerpen en maken. Wij kunnen namelijk zorgen voor de utopie van het koninkrijk Gods: ooit eens herders die welkom zijn in ons Bethlehem. Eens zal de wereld beseffen dat een utopie deugd kan doen.
Er is een naïviteit die belangrijker is dan de volgende soap.
