Deze oude wijsheid wordt nog maar eens bevestigd in het ‘Dossier Boekenbeurs’ in TERTIO van 31.10.2012. Van elk van twee theologen met Korbeekse bindingen wordt een boek besproken:
- van Valeer Neckebrouck: ‘Naar de hel met de hel?’
- van Johan Van der Vloet: ‘Iedereen Spiritueel!’
Valeer Neckebrouck, priester van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, geboren en getogen en nog steeds wonende in Korbeek-Dijle, is antropoloog en katholiek theoloog, emeritus hoogleraar aan de KU Leuven en oud docent van de Universiteit Tilburg en de Universidad Intercontinental van Mexico City. Hij is ook de promotor van de Private Stichting vzw ‘PRO MINORIBUS MEIS’ (Voor de minsten der mijnen) die wil bijdragen in het lenigen van de noden van misdeelden uit niet-Westerse landen, o.a. van straatkinderen, doodarme zieken en daklozen in Nicaragua en van weeskinderen in Rwanda.
Johan Van der Vloet, permanent diaken van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, woont met zijn gezin in Ottenburg. Toen Marcel Struyf nog pastoor was in Neerijse en Korbeek-Dijle (en later ook in Bertem en Leefdaal) was Johan Van der Vloet zijn medewerker die regelmatig mee de vieringen verzorgde in Korbeek-Dijle. Johan Van der Vloet is theoloog en psycholoog en professor aan de Theologische Faculteit van de Universiteit van Nijmegen (Nederland), momenteel ook professor voor godsdienstpedagogie aan het Grootseminarie Rolduc (voormalige abdij in Kerkrade, tegen de Duitse grens in Nederlands Limburg) in het bisdom Roermond, en hij bekleedt nog talrijke andere belangrijke functies vooral in de Nederlandse Kerkprovincie. Dichter bij ons is hij weekendpastor in Neerijse.
Naar de hel met de hel?
Dit is een Allerzielenboek. Verblijven de goede doden in de hemel en de slechte doden in de hel? Is God oneindig barmhartig of een wreker? Binnen de christelijke wereld circuleren ideeën, stellingen, dromen, verwachtingen die evolueren, verdwijnen of onwrikbaar zijn. De auteur exploreert in het boek een traditionele christelijke leerstelling: na de dood volgen de straf of de beloning. Hij/zij verovert de hemel of belandt in de hel. Gegiechel of geschater kenmerken de moderne visie op de hel en de hemel.
Neckebrouck is het daar grondig oneens over en verkent in een aangenaam Nederlands de katholieke leer over het hiernamaals. In de catechese van vandaag noch in de pastoraal krijgen de eeuwige veroordeling of lof de aandacht. Om te beginnen, de hel is geen typische christelijke geloofsvoorstelling maar komt, zoals haar tegenbeeld, de hemel, voor in alle godsdiensten. Wie dus zegt, weg met dat gekke geloofspunt, botst met een universele religieuze traditie. In de derde eeuw ontwikkelde Origenes, hét theologische genie van de vroegste christenheid, de theorie van de ‘apokatastase’ of de Alverzoening. Uiteindelijk zullen alle helleklanten worden verlost en tot de zaligheid van de hemel opklimmen. Deze zogenaamde ‘universalistische thesis’ piept door de geschiedenis van de christenheid als een minoritaire onderstroom en is na de Verlichting haast algemeen geworden. De Verlichting huldigt een uitermate positief beeld van de mens waarin voor het kwade weinig tot geen plaats is. Tel daarbij de vooruitgangsideologie van diezelfde culturele lawine - de wetenschappen zullen alles verduidelijken - en hemel en hel verdwijnen. Neckebrouck levert voor het verstand en het gevoel bevredigende ondersteuning voor een verwaarloosd dogma. (Frans Crols)
Iedereen Spiritueel!
“Patiënten in een wachtzaal pakken makkelijk iets vast wat interessant lijkt. Ik vind de Bewuste Leesmap dus een goed initiatief, want er is nood aan lectuur die mensen in een moeilijke levensfase kan helpen.” Dat zegt Johan Van der Vloet, bekend als initiatiefnemer van de baanbrekende reeks katholieke magazines rond levensmomenten. In zijn boek Iedereen Spiritueel! vind je werkmodellen om zelf je eigen spiritualiteit te ontwikkelen en zo tot een gelukkig en evenwichtig mens uit te groeien.
“De drempel naar onze magazines blijkt voor randkerkelijke zinzoekers toch nog te hoog, ondanks al onze inspanningen. Dat heeft te maken met de huidige aversie voor wat met de kerk of het instituut te maken heeft. Het binnenkerkelijke gekrakeel doet daar ook geen goed aan. Dat het boeddhisme wel opvallend scoort? Ja, maar het stukje boeddhisme dat ze overnemen, vind je net zo goed in de christelijke traditie. Net zoals meditatie.”
Volgens Van der Vloet willen mensen tegenwoordig zélf hun weg vinden. “Ze hebben geen behoefte aan antwoorden op vragen die ze niet eens stellen. Je kunt dat betreuren, maar beter lijkt me van deze realiteit te vertrekken. Dat heb ik geprobeerd met Iedereen Spiritueel!. Een brede uitnodigende aanpak aan de hand van de kern van de christelijke spiritualiteit, zonder iets op te dringen. En dat lijkt te lukken.” Het boek blijkt ook qua vormgeving geïnspireerd door de zelfhulp-magazines. “Ik wil lessen trekken uit hun succes in plaats van deze trends te verketteren met termen als spiritueel materialisme of feel-good-shopping. We moeten aandacht hebben voor de onderliggende vragen, zoals het verlangen naar geluk, naar lichamelijke en psychische integriteit. Een figuur als de nieuwe kerklerares Hildegard van Bingen kan een brug slaan, want zij beantwoordt aan hetzelfde levensgevoel.”
Van der Vloet ziet te veel cultuurpessimisme in de kerk. “Te weinig spiritualiteit die de mensen daadwerkelijk helpt in hun dagelijkse leven. Kort door de bocht gezegd: het is niet door catechismussen uit te delen of een tandje bij te steken in de catechese, dat we een ommekeer zullen verwezenlijken. Die moet komen vanuit existentiële ervaring, zoals bijvoorbeeld de Wereldjongerendagen laten zien. Of zoals na de busramp in Zwitserland, toen plots bleek dat mensen - als het er op aankomt - wel degelijk openstaan voor christelijke waarden en rituelen. We moeten de zinzoekers tegemoet komen in hun reële noden en meer in het grensgebied durven te staan!” (Jos Vranckx)
*
Het positief naar de wereld kijken en het tegemoet komen van zinzoekers in hun reële noden van Johan Van der Vloet staat in schril contrast met het beklemtonen van en het krampachtig vasthouden aan oude geloofswaarheden van Valeer Neckebrouck.
C.L.
[Valeer Neckebrouck Naar de hel met de hel? Uitgeverij Garant Antwerpen 178 blz. 21 euro]
[Johan Van der Vloet Iedereen Spiritueel! Uitgeverij Halewijn Antwerpen 152 blz. 24,50 euro
Bestellen van dit laatste boek kan via www.tertio.be]
