Waarvoor staan de mormonen?
Een artikel van Jan De Volder
Met Mitt Romney doet een mormoon een gooi naar het presidentschap. Dat maakt veel christelijke kiezers argwanend. Waarvoor staat het mormonisme?
Zijn mormonen christenen? “Uiteraard wel, voor ons is Jezus de Zoon van God en de centrale figuur”. Zegt Wilfried De Coo, emeritus van de Universiteit Antwerpen en een gekend lid van de mormoonse kerk in België. Maar andere christenen hebben hun twijfels. De ‘Kerk van Jezus Christus van de Heiligen van de Laatste Dagen’ is ook geen lid van de Wereldraad van kerken, al bestaan er wel diplomatieke relaties. Volgens De Coo is het belangrijkste verschilpunt de leer over de Drievuldigheid en het Credo van Nicea.
Visioenen
Joseph Smith (1805-1844) stichtte de kerk in de stad Palmyra in de staat New York. Als jongeling had Smith visioenen over de profeet Mormon, naar wie de godsdienst al snel werd genoemd. Volgens Mormon had een deel van de joden na de verwoesting van de tempel van Jeruzalem door de Babyloniërs (586 vóór Christus) zijn toevlucht gezocht tot Amerika en daar een beschaving gesticht. Ook Jezus zelf zou zich na zijn verrijzenis bij hen hebben gevoegd. Amerika gold als het nieuwe Sion, het beloofde land, waar in de eindtijd alle geredden worden verzameld. De Coo: “Joseph Smith is voor ons een belangrijke profeet, maar we aanbidden hem niet. We weten dat hij ook zijn tekortkomingen had.”
Mormon had dit verhaal op gouden platen geschreven die door een engel - Moroni genaamd - aan Smith werden gegeven. Die vertaalde die teksten naar het Engels. Dit Boek van Mormon is voor de mormonen naast de Bijbel en andere openbaringsteksten een heilig boek. “Dat is nog een belangrijk verschilpunt met kerken zoals de katholieke”, zegt De Coo. “Voor ons is de canon niet afgesloten en gaat de openbaring voort.”
‘De Grote Afval’
Smith toonde de gouden platen aan elf getuigen en gaf ze daarna terug aan de engel Moroni. Toen verschenen de apostelen Petrus, Jakobus en Johannes aan Smith. Volgens hen hadden hun opvolgers er in de periode van ‘de Grote Afval’ een potje van gemaakt en was nu de tijd aangebroken om de oorspronkelijke kerk van Christus te herstellen. Smith kreeg die taak toevertrouwd. Op 6 april 1830 werd de ‘Church of Jesus Christ of the Saints of the Latter Days’ geboren.
De mormonenkerk groeide snel, zowel door Europese migranten die zich in de jaren 1830-1840 aansloten, als door de kinderrijkheid van de polygame mormoonse gezinnen. Al gauw werden ze door hun afwijkende levensstijl en groeiende aantallen als een gevaar voor de Amerikaanse samenleving gezien. Stichter Smith en diens broer Hyram werden in 1844 door een uitzinnige menigte gelyncht. Hun volgelingen trokken westwaarts, tot in de vallei van het Grote Zoutmeer, waar zij de stad Salt Lake City stichtten. Daar bouwden ze een nieuwe, theocratisch bestuurde, samenleving, ‘The Kingdom of the West’. In 1894 werd de staat Utah evenwel bij de Verenigde Staten van Amerika ingelijfd. Aan de vervolgingen kwam een einde, maar de leden moesten wel de veelwijverij afzweren, op straffe van gevangenis. De grootvader van presidentskandidaat Mitt Romney had vijf vrouwen.
Twaalf miljoen gelovigen
De mormonenkerk claimt zes miljoen gelovigen in de Verenigde Staten en nog eens zoveel daarbuiten. Volgens De Coo zijn er in België zo’n zesduizend ingeschreven leden van wie tweeduizend actief zijn. Salt Lake City is nog steeds het centrum van de strak geleide kerk. Mormonen worden twee aan twee uitgestuurd om het geloof te verkondigen. Gewoonlijk gaat het om niet-onaantrekkelijke jongemannen tussen 19 en 25 jaar oud die strak in het pak zitten en zowel hoffelijk als overtuigend zijn. De missies duren gewoonlijk twee jaar en gebeuren op eigen kosten.
Mormoons kerken, zoals in Merksem en Sint-Niklaas, zijn toegankelijk voor het publiek, maar hun tempels zijn strikt voorbehouden voor leden. Hun rituelen, waaronder het eeuwigdurende huwelijk, voltrekken zich alleen onder leden. De leden zijn gehouden aan sterke morele leefregels: het gezinsleven staat centraal - iedere maandagavond brengt men verplicht in het gezin door - ze roken niet, drinken geen alcohol. Buitenhuwelijkse en homoseksuele relaties zijn verboden. Leden geven een tiende van hun inkomen aan de kerk. Die komen ten goede aan een zakenimperium van commerciële bedrijven in tal van sectoren en aan een netwerk van sociale en non-profitdiensten. Het vermogen van de kerk zou dertig miljard dollar bedragen.
Genealogie
Een gekende praktijk van de mormonen is de postume doop van gestorven voorouders. Dat verklaart ook hun grote belangstelling voor genealogie. De grootste databank met stambomen van over heel de wereld bevindt zich in Salt Lake City. Hoe mormoons is Romney als politicus? “De meeste van zijn morele en sociale standpunten zijn wel in overeenstemming met de kerk”, analyseert De Coo. “Ik zie twee grote geschillen: zijn standpunten over migratie zijn vel harder dan die van de mormoonse kerk. En zijn standpunt over de suprematie van de Verenigde Staten op buitenlands vlak kan bij mormonen buiten de Verenigde Staten niet op veel begrip rekenen.”
Tot zover Jan De Volder en Wilfried De Coo.
