Cursiefje van Frans De Maeseneer
Het is een merkwaardig gegeven: mensen zeggen vaak dat het leven best moeilijk kan zijn, maar geloven… nee, dat mag niet moeilijk zijn. Bij alles wat het leven betreft past het woord moeilijk en/of problematisch: leven en liefde, gezin en opvoeding, weduwschap en latrelaties, ongehuwd zijn en vruchtbaarheid, intimiteit beleven en affectiviteit, lichamelijkheid en seksualiteit, het is allemaal van de orde der opgelegde gecompliceerde nummers. De praktijk van het leven leert ons dat we voor al deze materies niet veel oplossen met faciliteiten. Belgen weten waarom… Slotsom: het leven is niet rimpelloos eenvoudig. Alleen geloven moet makkelijk zijn!
War betekent zoiets? Ik wil dat even beproeven. Ten eerste, het is best mogelijk dat mensen het leven niet graag ervaren als pijnlijk en zwaar. Mensen schuwen hoge druk en moeizaamheid. En precies dat komen ze overal tegen: in de bedrijven, in de scholen, in de administratie, in de ziekenhuizen. Zo gezien is het begrijpelijk dat mensen uitzien naar eindelijk een probleemvrije zone. Laat dat dan de zone van het geloven zijn. Eindelijk ergens een plek waar we onze hersenen niet hoeven te pijnigen. Geloof is een rustpunt, een oase, een uitwijkplaats. Of iets in die aard.
Ten tweede, het werd ons ook zo geleerd: geloven doe je liefst met de ogen dicht. Geloven heeft immers te maken met mysterie en dat kan je per definitie niet begrijpen. Geloven is beamen ‘wat de kerk ons voorhoudt te geloven’. Zo werd bijvoorbeeld in de tijd van het rijke Roomse Leven aan predikanten verboden te zeggen dat ze twijfelden aan één of ander geloofspunt. Zoiets doet men niet. Geloven komt namelijk uit een ‘hoger domein’, uit een hemel zonder grenzen, waar ‘vader het best weet’. Daar is het geboren: geloven kan noch mag moeilijk zijn.
Ten derde, in het benedictus bidden wij om in ‘vroomheid en gerechtigheid’ te mogen leven. Een twee-voudig gebed: vroomheid en gerechtigheid. Het geloven is dus niet eenvoudig. Het is per definitie tweevoudig. Daar begint het wezenlijke probleem. Deze twee opdrachten verzoenen zich niet zomaar met elkaar. Ze worden als dissonant ervaren. En dissonanten doen mensen moeilijk zingen. Mensen zingen liefst met consonanten. Het besluit is: maak het niet moeilijk, keep it simple, kies voor één van de twee polen, kies voor de vroomheid, kies voor de vertroosting. Zo is ook gebeurd. Dat is verklaarbaar: in tijden van groot lijden hadden mensen vooral het hemelse adres nodig om genezen en/of bevrijd te worden. Hongersnood, pestepidemie, oorlog en kindersterfte, het heeft eeuwenlang de mensheid geteisterd. Vanuit alle geledingen der samenleving werd daarom op de hemel geroepen: troost uw volk. Daarvoor diende het geloof.
Ik mag veronderstellen dat deze tijd nu voorbij is? Misschien gaan mensen van deze tijd er voor open dat het geloven niet eenvoudig is, dat ook het geloven dus moeilijk is: wij verbinden vroomheid met gerechtigheid. Jezus heeft het geweten hoe moeilijk deze verbinding (dit verbond) was. Soms blijven mensen evenwel beweren dat Jezus de godsdienst makkelijk heeft gemaakt door parabels te vertellen. Dat is precies het grote misverstand. Jezus werd gedumpt (=gekruisigd) ter wille van die parabels. Zijn vertellingen waren te stout, te uitdagend, te confronterend. Hij heeft er de zwaarste prijs voor betaald. Hij had gelijk, maar voór het gelijk lag wel een taaie, moeilijke weg. Ook voor ieder van ons. Vroomheid en gerechtigheid rijdt niet als makkelijke tandem. Het is eerder een dubbele locomotief.
Het loont de moeite om voor het geloof moeite te doen.
