zondag 18 maart 2012

Timothy Radcliffe

(Cursiefje van Frans De Maeseneer)

Timothy Radcliffe is een Engelse pater, een dominicaan. Een man naar wie je graag luistert. Een man die je graag leest. Hij hééft dus iets. Ik ben alvast één van zijn fans.

Wat die man hééft, is zowel eenvoudig als ingewikkeld. Eenvoudig omdat hij ontwapenend en zelfs jongensachtig optreedt. Warm ook: een groet, een gebaar, een schouderklop van hem doet je een beetje liever leven. Je voelt zo aan dat deze man geen woorden spreekt met een dubbele bodem: hij bedoelt niet iets anders dan wat hij zegt. Eén vouw dus, één-voudig. Ik kan me niet voorstellen dat deze man afstandelijk kan zijn, zelfs niet in een plechtige dienst waarin hij vooraan moet zetelen. Hij heeft het kind in zichzelf niet gedood. Praise the Lord.

Toch is er ook iets ingewikkelds aan die man: hij is in vele zaken gewikkeld (en verwikkeld) geraakt. Dat komt, paradoxaal genoeg, precies door zijn eenvoud. Hij was pas zevenenveertig toen hij tot magister werd verkozen door zijn orde. Algemene overste dus. Toen begon het. In een groot deel van de wereld werd hij geroepen om veel te zien en veel te horen, en ook om veel te beslissen. Natuurlijk is dat niet eenvoudig. Het is dansen op vele koorden. Conflicten tussen Noord en Zuid. Conflicten tussen medebroeders die het verleden koesteren en anderen die de toekomst omhelzen. Ik kan me voorstellen dat dit niet altijd met lieve zoetigheid is gebeurd… Timothy kon met dat alles omgaan omdat hij altijd wilde leren en niet be-leren.

Hij was dus een echte dominicaan: hij wilde de zaak van de waarheid en de waarachtigheid dienen. Hij was nooit een bezitter van de waarheid. Hij leerde altijd bij. Hij ging als het ware elke dag naar de school. Naar de ‘Schule’ zoals de jood dat elke sabbat doet. Zo wordt een mens wijs aan het leven. Maar zo worden andere mensen wijs aan zulke mensen.

Vandaar dat deze man vandaag zowat overal ter wereld gevraagd wordt om te spreken. Hij heeft iets te zeggen. Hij bezit gezag. Bisschoppen, religieuzen, priesters, jonge mensen, wetenschappers en politici: ze willen hem horen. Ik vermoed dat zijn agenda meer dan vol staat. Daarvan zal deze mens niet overspannen worden… hij kan leven. Maar vooral, hij loopt nooit weg van de vragen. Daarom lopen mensen naar hem toe voor zijn antwoorden. Zo wordt hij een betrouwbare gids, een profeet voor deze tijd en voor morgen. Hij leert wat ten dode is en wat ten leven. En dat betreft zowat alle vragen waar moderne mensen mee bezig zijn: theologie en moderniteit, traditie en gezag in de kerk, de plaats van de leek en de vrouw, ethische kwesties, armoede en geweld, fundamentalisme en evolutionisme. Over dat alles heeft hij goede woorden.

Met betrekking tot Radcliffe denk ik spontaan aan een woord van Dostojewski. Deze Russische schrijver zei ooit: als mensen niet meer in God geloven, geloven ze in niets meer. G.K. Chesterton sprak dat tegen: als mensen niet meer in God geloven, geloven ze in alles. Ik meen te proeven dat Radcliffe meegaat met zijn landgenoot. Daarom vindt hij het zoeken naar waarheid in het geloven zo heilig belangrijk. Hij wijst de afgoden aan en hij wijst ze af. Op zoek naar het gelaat van de Enige en de Ware. Daaraan geeft hij zijn leven.

Hij staat hoog op mijn hit-parade.