(Gelezen In Tertio Van 16 November 2011)
Uit een vraaggesprek van Jan De Volder met ontslagnemend eerste minister Yves Leterme.
Dat de markten de politiek controleren en niet omgekeerd wordt deze dagen weer schrijnend duidelijk. Hoe is dat zo kunnen verglijden?
“Het Angelsaksische economische model kreeg in de jaren 1990 en ook daarna veel te veel ruimte, ook bij ons. De klassieke voorzichtigheidsregels golden niet meer. In die jaren werd er over ethiek in zaken en economie ook geringschattend gesproken. Als beginnend parlementslid werd ik voorzitter van een Werkgroep ethisch ondernemen. Best interessant, maar ik merkte al snel dat de grote jongens dat niet au sérieux namen. Die jaren stonden in het teken van de overwinning van de vrije markteconomie. Adam Smith had het pleit gewonnen en volgens Francis Fukuyama was dat het einde van de ideologische strijd. Ook in de Europese Commissie zaten vooral adepten van Milton Friedman: ongebreidelde vrije markt, weinig overheid. De samenleving heeft de ethische randvoorwaarden voor ondernemen en bankieren toen schromelijk verwaarloosd.”
U staat bekend als een grote verdediger van het Rijnlandmodel: een hoge sociale bescherming gecombineerd met een sociaal overlegmodel. Kan dat bij ons wel standhouden nu al onze buurlanden het afbreken?
“Ons model van een sterke sociale correctie op de vrije markt is moreel superieur en economisch performant. Maar we moeten het wel verdienen. Ook sociaaleconomisch werkt het stabiliserend. Volgens mij is het perfect mogelijk het te behouden. Vraag is hoe zwaar de komende sanering op het systeem zal ingrijpen. De sociale correctie mag niet verdwijnen. Er moet goed worden afgewogen hoe je bespaart en toch de competitiviteit vrijwaart. Het is bijvoorbeeld moediger ervoor te kiezen gemiddeld langer te gaan werken, dan de pensioenen af te toppen. De medewerking van de vakbonden is daarbij cruciaal.”
Tot zover Jan De Volder en Yves Leterme.
